ROBERT
CHALMERS
(1858-1938)
Sinh ngày
18-08-1858 tại Anh quốc, Robert Chalmers:
- Tốt nghiệp Tiến Sĩ Văn Chương
(D. Litt.) tại Ðại học Oxford
(miền trung nam nước Anh).
- Hội viên trường Oriel College
(thành lập năm 1326 thuộc đại học Oxford).
- Hội viên Bảo Tàng Viện Anh
quốc (Trustee of the Brit-
ish Museum).
- Hội viên Hàn Lâm Viện Anh quốc
(Fellow of the British
Academy).
- Chủ tịch Hội Hoàng Gia Á Châu
(President of the Roy- al Asiatic Society).
Robert Chalmers là con trai độc
nhất của ông John và bà Juliet Chalmers. Khi còn nhỏ, ông được gia đình gửi đến
học trường City of London.
Năm 1877, ông ghi tên nhập học trường Oriel College.
Ðầu tiên ông chọn học môn cổ điển (classics); sau ông bỏ ngành cổ điển, chọn
khoa học làm môn chính và môn phụ là sinh vật học (biology). Có lần ông định
đổi sang học ngành bác sĩ y khoa (medicine).
Năm 1822, ông đỗ đầu trong kỳ
thi vào trường Hành Chánh Dân Sự Cao Cấp (Higher
Administrative Division of Civil Service) để học ngành tài chính
(Treasury). Ông tiến rất nhanh, xuất sắc về các môn kế toán và thống kê. Năm
1903, ông nhận giữ chức vụ Phó Thư Ký (Assistant-Secretary) và sau đó Trưởng
Phòng Kế Toán (Accountant-General) ở Bộ Hải Quân. Năm 1907, ông được bổ nhiệm
làm chủ tịch suốt 4 năm ở Sở Thuế Vụ Nội Thương (Board of Inland Revenue) tại
Anh quốc. Robert Chalmers lập gia đình lần đầu tiên năm 1888 với Maud Mary, con
gái ông J.G. Forde Piggott. Bà này qua đời năm 1923 có được với Chalmers ba
người con, hai trai một gái. Hai người con trai, một gia nhập quân đội, và
người kia làm luật sư. Cả hai đều hy sinh trong trận thế chiến thứ nhất năm
1915. Năm 1935, R. Chalmers tái kết hôn với Iris Florence, con gái của ông John
Biles và là quả phụ của giáo sư R. Latta. Nhưng lần thứ hai lập gia đình này, R
Chalmers không có người con nào.
Nghiên Cứu Phật Giáo Qua Thánh
Ngữ Pali Trong Thời Gian Làm Thống Ðốc Xứ Tích Lan
Một trong những lý do khiến R.
Chalmers muốn đến Tích Lan (Sri Lanka) - nơi có nhiều chư Tăng, học giả thông
suốt tiếng Pali, là vì ông thích nghiên cứu thánh ngữ này khi ông còn theo học
tại trường Hành Chánh, như trong một đoạn thư viết dưới đây của ông H.
Butterfield, tổng thư ký trường Pe- terhouse College (thành lập năm 1824 thuộc
Ðại học Cam- bridge, Anh quốc) cho biết:
“Tôi còn nhớ R. Chalmers có lần đã bảo với tôi rằng khi ông làm công
chức ở ngành Hành Chính, ông cảm thấy ông có khả năng để học hỏi thêm một cổ
ngữ, nên ông đã chọn Pali là thứ tiếng mà ông nghĩ rằng ông có thể nghiên cứu”.
Hơn nữa, trước khi đến nhận chức
Thống Ðốc xứ Tích Lan (Governor of Ceylon) từ năm 1913 đến 1916, R. Chalm- ers
đã theo học Pali nhiều năm với giáo sư Rhys Davids (1843-1922) tại Anh quốc, và
ông ta cũng đã bắt đầu phiên dịch các kinh điển Phật Giáo từ Pali ra Anh văn.
Thực vậy, trong thời gian ở Tích
Lan, R. Chalmers đã tỏ ra là một nhà ngữ học Pali uyên bác khiến các học giả,
chư Tăng Tích Lan bấy giờ rất khâm phục. Có lần ông được mời chủ tọa buổi lể
phát thưởng tại trường đại học Ðông Phương (Vidyodaya
Pirivena) ở Colombo (thủ đô Tích Lan); chư Tăng Tích Lan tưởng R.
Charlmers không thể nói rành tiếng Pali, nên họ đã yêu cầu ông trong buổi lễ
phát biểu bằng Anh văn, và sẽ có người dịch ra tiếng Sinhalese (Tích Lan).
Nhưng R. Chalmers đã từ chối bảo rằng ông có thể nói chuyện trực tiếp bằng
tiếng Pali. Và, trong suốn hơn nửa giờ, trước đông đảo quần chúng, chư Tăng
Tích Lan, R. Chalm- ers đã phát biểu tiếng Pali trôi chảy, rõ ràng từng chữ,
với câu kết luận khiến mọi người hiện diện hôm đó vô cùng ngạc nhiên và thán
phục: “Tôi cầu mong Thánh ngữ Pali sẽ được mãi mãi phát triển tại đảo Tích Lan”
(May this noble Pali Language ever
flourish in Lanka).
Tại Tích Lan, R. Chalmers tiếp
tục công trình nghiên cứu Phật Giáo qua cổ ngữ Pali. Theo bà Rhys Davids (1858-
1942) cho biết, trong thời gian ở đây, ông ta đã chuẩn bị cho ấn hành (phiên âm
Pali theo mẫu tự La Tinh) tập Papanca-
Sùdani, chú giải về Trung Bộ Kinh (Majjhima Nikaya), với sự cộng tác của các học giả, chư
Tăng Tích Lan bấy giờ, nhất là Thượng Tọa Ramalàne Dhammàràna. Trong thư đề
ngày 25-06-1915 do bí thư của R. Chalmers ký thay ông ta để phúc đáp cho T.T.
Dhammàràna có đoạn viết như sau:
“Tôi đã trình bày sự việc với ông thống đốc (R. Chalm-ers) về lời thỉnh
cầu ghi trong thư của Thượng Tọa đề ngày 24 tháng 6 vừa qua, việc Thượng Tọa
muốn gặp ông thống đốc để thảo luận về công tác hoàn tất và cho ấn hành cuốn
Papanca-Sùdani mà ông R. Chalmers đã mong đợi từ lâu, tôi kính xin trả lời để
Thượng Tọa rõ là hiện nay ông Thống Ðốc chưa có thì giờ, nhưng ông ta rất mong
được gặp, tham khảo ý kiến với Thượng Tọa trong công trình phiên dịch này vào
một ngày khác thuận tiện, mà tôi sẽ thông báo cho Thượng Tọa biết sau”.
Những Ðóng Góp Của R. Chalmers
Cho Nền Phật Học Tây Phương
a) Tham gia Hội Phiên Dịch Kinh
Tạng Phật Giáo Pali và Ban Dịch Thuật toàn bộ Kinh Bổn Sanh (Jataka)
Sau khi về hưu, R. Chalmers được
mời làm giáo sư dạy ở trường Peterhouse College, và tại đây ông tiếp tục nghiên
cứu cả hai cổ ngữ Sanskrit (Phạn) và Pali. Dưới sự hướng dẫn, khuyến khích của
Tiến Sĩ Rhy Davids (1842-1922), R. Chalmers đã tham gia Hội Phiên dịch Kinh
Tạng Pali (The Pali Text Society)
tại Luân Ðôn, và Ban Dịch Thuật gồm nhiều học giả do giáo sư E.B. Cowell
(1826-1903) thành lập tại Cambridge (Anh quốc) để dịch toàn bộ Kinh Bổn Sanh (Jatakas) gồm 550 mẩu chuyện tiền thân
của đức Phật từ Pali ra Anh văn.
b) Công trình phiên âm, dịch
thuật Kinh tạng Pali
Dưới đây là những bộ kinh do R.
Chalmers đã phiên âm Pali theo mẫu tự La Tinh (Romanized Pali):
- 1896-1898: Tập II, Majjhima
Nikàya (Trung bộ Kinh) thuộc
Kinh tạng (Sutta Pitaka).
- 1899-1902: Tập III, Majjhima
Nikàya (Trung Bộ Kinh) thuộc
Kinh tạng.
R. Chalmers cũng đã dịch từ
nguyên bản Pali ra Anh văn các bộ kinh:
- 1895: Tập (Vol.) I, Stories of
Buddha’s Former Births (Jatakas),
gồm 150 mẩu chuyện Tiền thân của đức Phật, trong Tiểu bộ Kinh (Khuddaka Nikàya) thuộc Kinh Tạng. Tập này
được xuất bản trong toàn bộ 6 tập (Vols.) dưới sự chủ biên của học giả E.B.
Cowell.
- 1926: Tập I, Further Dialogues
of the Buddha (Majj-hima Nikàya),
Trung Bộ Kinh thuộc Kinh Tạng.
- 1927: Tập II, Further
Dialogues of the Buddha (Majj-hima Nikàya),
Trung Bộ Kinh thuộc Kinh Tạng.
- 1932: Woven CAdences (Sutta Nipàta), Kinh Tập hay “Những bài
Pháp sưu tập” trong Tiểu Bộ Kinh (Khuddaka
Nikàya) thuộc Kinh Tạng.
Tập này gồm 300 trang do Ðại học
Harvard tại Boston
(Hoa Kỳ) xuất bản cuốn thứ 37 trong bộ “Ðông Phương Học” (Harvard Oriental Series).
R. Chalmers qua đời năm 1938 tại
Anh quốc, hưởng thọ 80 tuổi. Trước khi mất, ông đã hiến tặng toàn bộ thư viện
gồm nhiều kinh sách Pali giá trị của ông cho bà I. B. Horner, một học giả Pali
lúc ấy đang làm quản thủ thư viện tại trường Newnham College, thuộc đại học
Cambridge; và sau này bà được bầu làm chủ tịch “Hội Phiên Dịch Kinh Tạng Pali”
(The Pali Text Society) tại Luân Ðôn từ năm 1959-1981.