
http://www.womeninthebible.net/images/woman_7.gif
MỤC LỤC
1-     
Di sản đạo đức của phương Tây
2-     
Đạo đức Phật giáo và sự viễn ly sinh tử
3-     
Hãy chân thành với những khuynh hướng của chúng 
ta
4-     
Thái độ tàn phá và những ảnh hưởng của nó
5-     
Động cơ của thái độ tình dục
6-     
Có hành vi tình dục với người nào đấy mà không 
phải là người phối ngẫu
7-     
Không thõa  mãn
8-     
“Thân thể xinh đẹp” và tự do yêu đương
9-     
Biểu lộ cảm xúc
10- 
Tình dục, vui thú và sự đa dạng
11- 
Không thõa mãn và buồn chán
12- 
Làm cho hoàn cảnh ngôi nhà của chúng ta nhẹ 
nhàng hơn
13- 
Những quan hệ không hài lòng
14- 
Biểu lộ một ý nghĩa thân thuộc với mọi người
15- 
Sự cần thiết của thiền quán đề đối phó với tham 
dục thình lình sinh khởi
16- 
“Triệu chứng chó đói” và cho quỷ ăn
17- 
Tác động của việc cho quỷ ăn
18- 
Đối phó với sự lôi cuốn của thân thể xinh đẹp
19- 
Sự thúc ép đề xúc chạm ai đấy
20- 
Sự thúc ép cho kinh nghiệm kích thích cực điểm
21- 
Đối phó với căng thẳng dục tình
--***--
Tình dục như một vết ngứa, thà không có vết ngứa 
ấy thì hơn.  Nếu không chúng ta phải cào đến 
xước da.
Long Thọ Tổ Sư
--***--
Chúng tôi đã được yêu cầu để nói về đạo đức tình 
dục Phật giáo hôm nay.  Tình dục rõ ràng là một 
đề tài có một sức hấp dẫn lớn lao đối với nhiều 
người.  Đặc biệt khi sống trong một cộng đồng 
gần gũi ở thôn quê, khi quý vị ở đấy, có thể có 
nhiều rối rắm hay mờ mịt về tình dục và quan hệ 
tình dục.  Nhiều đau khổ có thể sinh khởi từ 
chính chúng ta hay những người phối ngẫu của 
chúng ta về thái độ tình dục không sáng suốt.  
Có thể hữu ích để nhìn vào những hướng dẫn của 
Đạo Phật đã cống hiến đến lĩnh vực này.
Chúng tôi muốn cho cuộc thảo luận hôm nay tốt 
hơn là bình thường.  Vì thế, chúng tôi sẽ nói 
trong một chốc lát, và khi chúng ta theo dõi, 
nếu quý vi có câu hỏi, xin vui lòng nêu lên.  
Vào buổi chiều, chúng tôi nghĩ, sẽ có một buổi 
thảo luận với những câu hỏi và trao đổi những ý 
kiến, như thế sẽ tốt hơn.
1-    
DI SẢN ĐẠO ĐỨC CỦA PHƯƠNG TÂY
Trong tổng quát, sự tiếp cận đạo đức trong Phật 
giáo rất là khác biệt với sự tiếp cận của Tây 
phương.  Trong văn hóa phương Tây, một cách căn 
bản chúng ta trộn lẫn hai hệ thống đạo đức.  Một 
là từ Thánh kinh và thứ kia là từ Hy Lạp cổ đại.
Từ Thánh kinh, có một chuỗi những luật lệ quan 
tâm về đạo đức mà đã được ban bố từ một thẩm 
quyền cao cấp.  Đạo đức có nghĩa là tuân thủ 
luật lệ.  Nếu chúng ta tuân theo luật lệ, chúng 
ta “tốt” - chúng ta là “người tốt”.  Chúng ta sẽ 
được tưởng thưởng ở thiên đàng.  Nếu chúng ta 
không tuân theo luật lệ, chúng ta là “xấu” và sẽ 
bị trừng phạt sau đời sống của chúng ta.  Và vì 
thế, đạo đức thật sự là một vấn đề của sự tuân 
theo quyền năng cao cả này.  Chúng ta luôn luôn 
tìm kiếm “tôi nên làm điều gì?”  Luôn luôn có ý 
kiến về chữ “nên” này – “Tôi nên làm điều này, 
nhưng tôi không làm, vì thế tôi là xấu xa, tôi 
là tội lỗi.”  Chúng ta trở nên không chắc chắn 
về chính mình và không bảo đảm, không an toàn, 
bởi vì chúng ta luôn luôn muốn biết “tôi nên làm 
gì?”
Vào thời Hy Lạp cổ đại, chúng ta cũng có một hệ 
thống luật lệ, nhưng không phải mệnh lệnh ban bố 
bởi thẩm quyền thần thánh.  Những người công dân 
đã làm nên chúng.  Những đại biểu của công dân 
hội họp với nhau trong một cơ quan lập pháp và 
tạo nên luật lệ vì sự tốt đẹp và lợi ích của xã 
hội.  Rồi thì vấn đề một lần nữa là, tuân thủ.  
Chúng ta cần vâng lời luật lệ.  Và không chỉ thế, 
bằng việc làm như thế, chúng ta đơn giản là 
những cá nhân đạo đức lương thiện; bây giờ chúng 
ta cũng là “những công dân tốt.”  Nếu chúng ta 
không tuân thủ luật lệ, chúng ta là những người 
“xấu” và chúng ta cần phải đóng tiền phạt hay đi 
tù.
Thế thì đạo đức phương Tây của chúng ta là một 
sự phối hợp của hai hệ thống này.  Cả hai căn cứ 
trên sự tuân thủ luật lệ.  Đạo đức Phật giáo 
hoàn toàn không giống như thế.  Chúng ta bối rối 
khi Tây phương tiếp cận với Đạo Phật, bởi vì 
chúng ta muốn Phật giáo nói với chúng ta điều gì 
chúng ta “nên” làm và điều gì chúng ta “không 
nên” làm.  Do bởi thế, khi chúng ta nhìn vào 
những giáo  huấn của Phật giáo về đạo đức, chúng 
ta có xu hướng hiểu chúng trong những dạng thức 
của điều gì ấy tương tự như những điều răn của 
Thánh kinh hay luật pháp.
2-    
 ĐẠO ĐỨC PHẬT GIÁO VÀ SỰ VIỄN LY SINH TỬ
Bây giờ, căn bản đạo đức Phật giáo là hoàn toàn 
khác biệt.  Đạo đức Phật giáo căn cứ trên giáo 
huấn chính của Đức Phật – Bốn chân lý cao quý 
hay bốn nhân tố của đời sống.  Một cách căn bản, 
đời sống là chật vật; đời sống là khó khăn.  
Nhưng có một nguyên nhân cho điều đó, và nếu 
chúng ta muốn xa lánh những khó khăn trong đời 
sống, thì chúng ta cần phải loại bỏ nguyên nhân 
đó.  Thế nên những gì Đức Phật dạy trong phạm vi 
này là có những loại thái độ nào đấy đang làm 
nguyên nhân cho những rắc rối và bất hạnh của 
chúng ta.  Nếu chúng ta muốn xa lánh khổ đau cho 
chính mình, chúng ta cần phải kiềm chế khỏi 
những thái độ đó.  Nếu chúng ta không quan tâm 
đến hàng khối rắc rối mà chúng ta tạo nên cho 
chính mình, thì tốt thôi.  Cứ  xông tới và tiếp 
tục mà hành động trong cách đó. Đấy là sự chọn 
lựa của mỗi người.
Đức Phật không ban bố một mệnh lệnh đạo đức như 
Thánh kinh.  Đức Phật chưa bao giờ nói, “quý vị 
nên làm điều này và nếu không , quý vị là những 
người xấu,”  Nhưng đúng hơn, Đức Phật nói, “Nếu 
quý vị không làm điều này, quý vị sẽ tự làm nên 
những vấn nạn rắc rối quý vị.  Nếu quý vị không 
muốn những vấn nạn đó, thì hãy dừng những việc 
làm ấy.”  Nếu chúng ta tiếp tục hành động điều 
ấy sẽ mang rắc rối đến chúng ta, nhưng điều ấy 
không làm chúng ta trở thành một “người xấu.”  
Nếu chúng ta không làm điều đó, nếu chúng ta 
kiềm chế, nó cũng không làm chúng ta trở thành 
một “người tốt.”  Nếu chúng ta tiếp tục hành 
động trong một cách mà nó sẽ tạo nên những rắc 
rối cho chính chúng ta, thì chúng ta là khờ dại 
và điều ấy là đáng buồn.  Nếu chúng ta dừng lại 
trong cách ấy, chúng ta thông tuệ.  Đấy là tất 
cả
Thế thì đạo đức Phật giáo là một vấn đề quan tâm 
rất nhiều đến sự chọn lựa những gì chúng ta hành 
động.  Với sự rèn luyện của Phật giáo, chúng ta 
đang hướng tới để phát triển những thái độ xây 
dựng, chẳng hạn như sự viễn ly hay từ bỏ.  Chúng 
ta nhìn vào những vấn nạn của chúng ta và quyết 
định,  “Điếu đó không có gì vui, tôi không muốn 
làm điều đó nữa.”  Rồi thì, với sự viễn ly, 
chúng ta quyết định, với sự quyết tâm, rằng 
chúng ta phải được tự do với những vấn nạn đó.  
Không ai sẽ cho chúng ta tự do hay giải thoát mà 
đấy là chính tự chúng ta.  Do vậy, chúng ta phải 
tiến xa hơn nữa trong sự viễn ly tức là từ bỏ 
những nguyên nhân của những vấn nạn trong chính 
chúng ta.  Chúng ta sẽ dừng lại sự tạo tác những 
nguyên nhân, vì thể những vấn nạn đến từ chúng 
sẽ không còn sinh khởi nữa.
Thí dụ, nếu vấn nạn của chúng ta đến từ sự sân 
hận kinh khiếp của chúng ta  hay sự dính mắc ám 
ảnh, thế thì vì chúng ta muốn chấm dứt sự chịu 
đựng với những vấn nạn này, chúng ta viễn ly 
chúng và những nguyên nhân của chúng.  Chúng ta 
phát triển sự quyết tâm và nghĩ rằng, “Tôi sẽ cố 
gắng đề thay đổi.  Tôi đang quyết chí để từ bỏ 
tính khí thịnh nộ và sự sân hận của tôi.  Tôi 
đang quyết chí để từ bỏ sự dính mắc.  Tôi đang 
cố gắng để làm việc ấy.”  Không thể hiện sự 
quyết chí để từ bỏ hay xa lánh những nét tiêu 
cực cá nhân, thì không cách gì mà chúng ta sẽ 
làm nên bất cứ một tiến trình nào trong sự thực 
hành Phật Pháp.
Chỉ đơn thuần trì tụng chân ngôn và tiến hành 
những nghi thức cúng lễ, mà không thể hiện một ý 
chí để từ bỏ sự dính mắc hay sân hận, thì rõ 
ràng khó khăn để có một tác động trên những tính 
khí tiêu cực cá nhân của chúng ta chẳng hạn như 
sân hận.  Điều này là bởi vì chúng ta đang áp 
dụng vào đời sống hằng ngày của chúng ta bất cứ 
một thái độ tích cực nào mà chúng ta đang  phát 
triển trong sự cúng lễ.  Nghi thức sẽ chỉ là 
những khía cạnh gì đấy mà chúng ta làm cho vui, 
giống như xem một chương trình truyền hình mỗi 
buổi tối.  Do thế, nếu chúng ta thật sự quan tâm 
trong vấn đề giải thoát chúng ta khỏi những vấn 
nạn của chúng ta, thì vấn đề đạo đức Phật giáo 
trở thành trung tâm điểm.
3-    
HÃY CHÂN THÀNH VỚI NHỮNG KHUYNH HƯỚNG CỦA CHÚNG 
TA
Điều quan trọng là tránh trở thành một người đạo 
đức giả trong sự thực hành Phật Pháp.  Hầu hết 
những ai đến tiếp xúc với Đạo Phật, nếu họ thẩm 
tra chính họ một cách chân thật, thì họ đang 
thật sự nhắm đến điều gì?  Hầu hết mọi người 
không thật sự đang hướng đến cho sự giác ngộ.  
Họ ngay cả không đang hướng đến cho sự giải 
thoát.  Hầu hết mọi người chỉ muốn làm cho hoàn 
cảnh luân hồi – đời sống thường lệ mỗi ngày của 
họ - khá hơn [không nhiều thì ít].
Bây giờ, điều ấy tốt thôi, okay thôi.  Đức Phật 
đã dạy những phương pháp cho việc cải thiện sự 
luân hồi: còn gọi là, làm thế nào để có một sự 
tái sinh khá hơn, tốt đẹp hơn.  Đấy là một bộ 
phận trong sự giáo huấn của Đạo Phật.  Tuy nhiên, 
hầu hết mọi người ngay cả không tin tưởng những 
đời sống tương lai, để riêng họ ra, hãy kể đến 
những ai quan tâm đến việc cải thiện những kiếp 
luân hồi.  [Nhưng có người sẽ nói] chúng tôi chỉ 
muốn cải thiện sự luân hồi ngay trong đời sống 
này, ngay bây giờ.  Điều ấy cũng tốt thôi, okay 
thôi.  Nhưng chúng ta đừng nên giả vờ và không 
thành thật mà nói rằng, “tôi đang hành động để 
trở thành một vị Phật vì lợi ích của tất cả 
chúng sinh,”  khi mà nó không thật sự là tất cả 
những gì mà chúng ta nhắm tới.  Dĩ nhiên, đạo 
đức mà chúng ta cần tuân theo [nhằm để giải 
thoát], nhằm để đạt đến giác ngộ, và nhằm để cải 
thiện sự luân hồi của chúng ta là giống nhau.  
Nhưng nếu chúng ta thật sự và trung thực về 
những gì chúng ta đang hướng tới, chúng ta sẽ 
không gặp quá nhiều khó khăn trong sự tuân theo 
đạo đức Phật giáo.
Một trong những vấn đề mà chúng ta cần đối diện 
ở đây, một lần nữa là, hầu hết những người trong 
chúng ta đang tiếp cận với Đạo Phật là vốn từ 
truyền thống Do Thái – Ki Tô giáo.  Thế là chúng 
ta có khuynh hướng nghĩ là, “Tôi nên hành động 
để giác ngộ, bởi vì sau đó tôi sẽ là một người 
tốt, một đệ tử tốt, một Phật tử tốt.  Nếu tôi 
không hành động để trở thành một vị Phật, và 
giúp đở mọi người, mà chỉ nghĩ đến việc cải 
thiện đời sống trong cõi luân hồi của tôi, tôi 
là một người xấu; tôi là một đệ tử xấu, một Phật 
tử xấu.”  Một lần nữa sự nhấn mạnh là trên chữ “nên”.  
Chúng ta đang tìm kiếm điều gì chúng ta “nên” 
làm.
Đạo Phật không giống như thế.  Chúng ta tiến 
hành theo những gì thích hợp với chúng ta, tại 
trình độ, tầng lớp mà chúng ta đang hiện hữu.  
Không có chữ “nên.”  Không có “nếu quý vị làm 
điều này, quý vị tốt, và nếu quý vị ở trình độ 
trước kia thì là xấu,”  Chúng ta không thể nói, 
“Nếu bạn là một người trưỡng thành thì tốt và 
nếu bạn là một đứa con nít thì xấu.  Do thế, 
ngay cả nếu chúng ta tuy là một thiếu niên tâm 
linh, chúng ta nên là nên là một người lớn và 
hành động như một người lớn.”
Vấn đề chính, thế thì, trong việc cố gắng tuân 
theo đạo đức Phật giáo là cố gắng đề thấu hiểu 
mối quan hệ giữa nhân quả hành vi, nguyên tắc 
vận hành của nghiệp báo: liên hệ giữa thái độ 
chúng ta và cấp độ của hạnh phúc hay khổ đau mà 
chúng ta sẽ trãi qua như một hậu quả.  Điều ấy 
là thiết yếu.  Không có sự tin chắc trong mối 
quan hệ ấy, thì không có lý do nào để đi theo hệ 
thống đạo đức của Phật giáo.
4-    
 THÁI ĐỘ TÀN PHÁ VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ
Nếu chúng ta nhìn vào điều mà Phật giáo gọi là 
“thái độ tàn phá,” nó là thái độ bị thúc đẩy bởi 
sân hận, dính mắc  hay tham đắm, hay ngu si.  
Đây là những cảm xúc phiền não chính – những cảm 
xúc hay những trạng thái tinh thần mà chúng quấy 
nhiễu sự an bình tâm thức của chúng ta và làm 
cho chúng ta mất đi sự tự kiểm soát.  Một số 
giải thích thêm rằng nếu không có cảm giác về tự 
tính phẩm hạnh đạo đức và thái độ của chúng ta 
phản chiếu trên những người khác , như trên cha 
mẹ và những vị thầy tâm linh,  thì hành động của 
chúng ta[luôn luôn bị tham đắm, sân hận, và si 
mê dẫn dắt và] cũng luôn luôn đồng hành với thái 
độ tàn phá hay phi đạo đức.  Điều rõ ràng từ 
quan điểm của nghiệp báo là thái độ bị thúc đẩy 
bởi những cảm xúc phiền não này và những trạng 
thái như thế của tâm thức sẽ sản sinh khổ đau.  
Nó sẽ chín muồi thành khổ đau.
Bây giờ, chúng ta phải thấu hiểu lời tuyên bố 
này.  Nó không đơn giản.  Chúng ta đang nói về 
ảnh hưởng của những hành động trên ai đấy khác, 
bởi vì điều ấy không chắc chắn.  Với một tình 
yêu nồng nàn, chúng ta có thể tặng hoa cho ai 
đấy, và rồi những bông hoa ấy làm cho họ bị một 
cơn tấn công của dị ứng và họ bị bệnh.  Chúng ta 
có thể lấy trộm một chiếc xe của ai đấy và điều 
ấy làm cho họ mừng rở vô cùng bởi vì người ta 
muốn từ bỏ nó và bây giờ họ có thể nhận tiền bảo 
hiểm và mua một chiếc xe mới.  Vì thế, không 
chắc chắn tác động gì sẽ có trong việc quan tâm 
đến sự sản sinh hạnh phúc hay bất hạnh ở ai khác 
đấy.  Mặc dù rõ ràng  chúng ta cố gắng đề không 
làm tổn hại người khác, tuy thế, chúng ta có thể 
chẳng bao giờ nói được điều gì mà họ sẽ trãi 
qua.  Chúng ta nấu cho ai đấy một món ăn tuyệt 
vời và người khách của chúng ta bị bị ngẻn tới 
chết vì nó.  Làm thế nào chúng ta biết điều gì 
sẽ xãy ra?
Nhưng, điều chắc chắn từ những hành động của 
chúng ta, theo giáo huấn của Đạo Phật, là kết 
quả mà chúng ta sẽ thọ lãnh từ đấy.  Chúng ta 
không nói về tác động lập tức.  Chúng ta hãm 
hiếp ai đấy, lập tức trên hành động ấy chúng ta 
có thể trãi qua một cảm giác khoái lạc cực điểm.  
Chúng ta không nói về mức độ kết quả hạnh phúc 
từ hành vi.  Chúng ta đang nói về điều gì ấy mà 
chúng ta sẽ trãi qua trong trường kỳ về sau - 
ảnh hưởng tác động lâu dài trên tâm thức chúng 
ta và trên những gì chúng ta sẽ gánh lấy một 
cách phổ quát trong tương lai như kết quả của 
những khuynh hướng và thói quen mà chúng ta đang 
bồi đắp.
Thí dụ, chúng ta có thể có một vấn đề yêu đương 
ngoại tình, tại thời điểm ấy, chúng ta có thể 
thụ hưởng những cảm giác sung sướng của điều ấy 
với đối tác yêu đương ấy.  Tuy thế, hãy bỏ qua 
một bên những vấn đề trong những quan hệ đôi lứa 
của những kiếp sống sau, trong đời sống này 
không nghi ngờ gì nữa  chúng ta sẽ có hàng khối 
rắc rối với chính gia đình chúng ta.  Thế nên 
chúng ta không đang nói về những niềm sung sướng 
tức thời mà chúng ta có thể có trong một mối 
quan hệ tình dục; chúng ta đang nói về những ảnh 
hưởng lâu dài.
5-    
 ĐỘNG CƠ CỦA THÁI ĐỘ TÌNH DỤC
Điểm chính để nhìn vào  đạo đức Phật giáo trong 
sự quan tâm về tình dục, thế thì, đấy là động cơ 
cho thái độ tình dục của chúng ta.  Hành vi tình 
dục khác biệt vô cùng, như một hành động, với 
việc ăn uống, trong ý nghĩa mà đấy là chức năng 
sinh lý và nó đến từ việc chúng ta sở hữu loại 
thân thể này.  Nếu chúng ta có loại thân thể này, 
nó sẽ có đói khát.  Chúng ta phải nuôi dưỡng nó.  
Giống như thế, khi chúng ta có loại thân thể này, 
là sẽ có kích thích tố tình dục (sexual 
hormone).  Sẽ có một chức năng sinh lý quan hệ 
đến tình dục mà bằng cách nào đấy chúng ta phải 
đối phó với chúng.  Tuy thế, có một sự khác nhau 
lớn lao giữa việc thõa mãn sự khát khao tình dục 
và việc thõa mãn đói khát vì thức ăn.  Chúng ta 
có thể sống mà không cần đến dục tình, nhưng 
chúng ta không thể sống mà không có thực phẩm.
Hành vi tình dục, giống như ăn uống, có thể bị 
thúc đẩy bởi một cảm xúc hay thái độ phiền não 
hay quấy nhiễu, một thái độ xây dựng, hay một 
thái độ trung tính.  Căn cứ trên động cơ, hành 
vi tình dục hay ăn uống tương tự thế trở nên là 
tàn phá, xây dựng, hay trung tính.  Thí dụ, nếu 
chúng ta ăn uống do bởi tham lam và dính mắc tột 
đô – chỉ nuôi dưỡng chúng ta như một con lợn – 
tự nó là tàn phá.  Nếu chúng ta ăn do vì chúng 
ta cần phải mạnh mẽ nhằm để săn sóc gia đình 
chúng ta – nhằm để có sức mạnh và năng lượng đề 
hoạt động, và v.v…- đấy là một động cơ tích cực; 
ăn uống là xây dựng.  Nếu chúng ta ăn uống vì 
đấy là thời biểu để ăn và mọi người khác đang ăn, 
nó là trung tính một cách đạo lý.
Với tình dục nó cũng đúng đắn tương tự như thế.  
Nếu chúng ta có hành vi tình dục do bởi dính mắc 
và khát dục tột cùng, hay bởi vì sân hận như 
những binh lính hãm hiếp vợ hay con gái của kẻ 
thù, nó là tàn phá.  Nếu chúng ta có hành vi 
tình dục nhằm để biểu lộ sự ảnh hưởng và hổ trợ 
ai đấy – một người thích đáng – với hy vọng rằng 
điều ấy sẽ làm cho người kia cảm thấy khá hơn 
một ít, đấy là xây dựng.  Nếu chúng ta có hành 
vi tình dục do vì chúng ta không thể ngủ và nó 
sẽ làm cho chúng ta nhừ người ra thế nên chúng 
ta có thể rơi vào giấc ngủ nhanh hơn, thế thì nó 
là trung tính.
Kết quả của những gì chúng ta kinh nghiệm từ 
cùng một hành vi là khác nhau tùy theo động cơ.  
“Tàn phá” có nghĩa là nó sẽ sản sinh những vấn 
nạn rắc rối cho chúng ta trong tương lai.  Đối 
với hầu hết mọi người, hành vi tiêu cực vì tình 
dục sẽ làm cho nó tàn phá và làm nguyên nhân cho 
những rắc rối với họ trong tương lai thường là  
dính mắc và mong ước của khát dục.  Những gì 
chúng ta cần hành động trên ấy, trong phạm vi 
của viễn ly sinh tử, không phải là tự hành vi 
tình dục, mà đúng hơn là sự dính mắc và mong ước 
dục vọng đó.
Hãy cho một thí dụ.  Giả sử chúng ta đang tìm 
kiếm cho một cảm giác kích thích cực điểm trọn 
vẹn.  Một đòi hỏi như thế làm cho chúng ta luôn 
luôn không thõa mãn với kinh nghiệm tình dục mà 
chúng ta có.  Chúng ta luôn luôn mong ngóng cho 
một lần khá hơn.  Chúng ta luôn luôn ao ước cho 
điều gì ấy hơn thêm, và chúng ta chẳng bao giờ  
thật sự hưởng thụ những gì chúng ta có.  Những 
thái độ như vậy làm cho chúng ta chán nản và tội 
nghiệp.  Nó đưa đến việc chẳng bao giờ có một 
kinh nghiệm thõa mãn về tình dục.
Điều ấy cũng giống trường hợp nếu chúng ta luôn 
luôn tìm kiếm một đối tác tình dục hoàn toàn như 
ý.  Chúng ta sẽ không bao giờ tìm thấy một người 
phối ngẫu tuyệt diệu như thế.  Chúng ta sẽ luôn 
luôn bất toại nguyện; thái độ của chúng ta sẽ 
luôn luôn làm cho chúng ta không vui ý.  Hành 
động tình dục bị lèo lái bởi những loại thái độ 
như thế là tàn phá – tự nó là tàn phá.  Khi 
chúng ta nói về tàn phá, nó luôn luôn là tự tàn 
phá.
Vì thế, đó là tại sao chúng ta phải viễn ly hay 
từ bỏ - sự huyền bí của một người đối tác tuyệt 
diệu và một sự kích thích tuyệt hảo, và sự ao 
ước khát dục là do sự huyền bí này phát sinh.  
Sự mong ước dục vọng căn cứ trên sự ngu ngơ mê 
mờ của điều rằng “một nơi nào ở đó sẽ có một 
người phối ngẫu tuyệt vời và với người ấy tôi sẽ 
có một sự kích thích cực điểm tuyệt diệu.”  Đấy 
là sự huyền bí.  Nó là một câu chuyện thần tiên 
của con nít.  Nó sẽ chẳng bao giờ xãy ra.  Xin 
lỗi, rất tiếc.
6-    
CÓ HÀNH VI TÌNH DỤC VỚI KẺ NÀO ĐẤY KHÔNG PHẢI LÀ 
NGƯỜI PHỐI NGẪU
Chúng ta cần tiếp cận với tình dục với một thái 
độ thực tiển hơn.  Khi chúng ta nhìn vào những 
giáo huấn đối với những loại thái độ tình dục 
tàn phá là điều nào, chúng ta sẽ thấy tất cả các 
loại ấy trên những danh sách.  Tuy nhiên, điều 
gì xuất hiện trên tất cả các danh sách, đấy là 
việc có hành vi tình dục với kẻ nào đấy không 
phải là người phối ngẫu.  Khi chúng ta thẩm tra, 
chúng ta cần cố gắng để thấu hiểu tại sao nó là 
tàn phá; tại sao điều đó là nguyên nhân làm nên 
những rắc rối cho chúng ta?  Có hai loại hoàn 
cảnh mà trong đấy hành vi tàn phá có thể xãy ra 
– hoặc là chúng ta đã có ngưởi phối ngẫu tình 
dục rồi, hay là chúng ta chưa có ai cả.  Hãy 
nhìn vào điều thứ nhất trong hai điều này.
Nếu chúng ta nói rằng nó tàn phá do vì chúng ta 
sẽ lâm vào sự rắc rối với chính người phối ngẫu 
của chúng ta – chính người phối ngẫu của chúng 
ta sẽ bị tổn thương vì điều đó – hay nếu chúng 
ta nói rằng người phối ngẫu của người khác có 
thể bị tổn thương bởi điếu đó, đấy là một mức độ 
của ưu phiền sẽ sinh khởi.  Nhưng điều đó không 
chắc chắn.  Có thể chúng ta ở trong một mối liên 
hệ mà người phối ngẫu chúng ta nói là tốt thôi, 
okay thôi.  Có thể người kia cũng trong một mối 
quan hệ mà người phối ngẫu của họ cũng nói tốt 
thôi, okay thôi.  Điều ấy có thể lắm chứ.
Nhưng chúng ta phải rất nhạy cảm về điểm này, do 
bởi người phối ngẫu của chúng ta có thể nói, “Ô, 
chuyện ấy cũng tốt thôi, okay thôi khi bà/ông có 
hành vi ấy với người nào đấy.  Tôi không lo 
gì,”nhưng thực sự người đàn ông hay người đàn bà 
nói điều ấy có thể đang nói nó một cách đơn giản 
bởi vì họ không muốn mất chúng ta.  Nếu họ chống 
lại, họ có thể đánh mất chúng ta và thế là họ 
cảm thấy tốt hơn là im mồm và nói okay.  Nhưng 
trong lòng họ rất đau đớn.  Thật cần thiết vô 
cùng để nhạy cảm với người phối ngẫu của chúng 
ta để thấy để cảm nhận rằng họ thật sự chân 
thành hay không trong lời nói, điều đó okay thôi.
Và nếu nó okay chỉ một chiều: okay với người 
phối ngẫu của chúng ta nếu chúng ta có chuyện 
tình dục với người nào khác, nhưng không okay 
với chúng ta nếu người phối ngẫu của chúng ta có 
chuyện ấy với ai khác, thế thì rõ ràng có điều 
gì đấy không ổn ở đây. Và để nghĩ về người mà 
chúng ta có quan hệ tình dục, “Tốt, cho đến khi 
nào người phối ngẫu của họ không biết được – và 
họ sẽ không thấy biết được – thì điều ấy okay,” 
là thiển cận.   Không thể tránh được, người phối 
ngẫu của người kia sẽ thấy biết được là vẫn 
thường thấy.
Theo luận điển của Đạo Phật, kết quả chính đến 
từ việc có quan hệ với ai đấy không phải là 
người phối ngẫu là những mối quan hệ của chính 
người phối ngẫu của chúng ta sẽ trở nên không ổn.  
Những người phối ngẫu của chính chúng ta sẽ 
không trung thành.  Ngay cả nếu chúng ta không 
có người phối ngẫu bây giờ, điều này có thể xãy 
ra trong những mối quan hệ trong tương lai.  
Cũng thế, mặc dù người phối ngẫu của chúng ta 
thể hiện không trung thành có thể không cần 
thiết xãy ra trong kiếp sống này, nhưng những 
hậu quả về sự tà dục ngoại tình của chúng ta có 
thể biến thành hình thức, trong kiếp sống này, 
là sự ly dị và tất cả những rắc rối đi với nó.
Theo luận điển Phật giáo, một vấn đề xa hơn xãy 
ra khi chúng ta có chuyện tình dục với ai đấy 
không phải là người phối ngẫu của chúng ta là 
hành động ấy sẽ trở thành một nguyên nhân hứa 
hẹn cho rất nhiều những hành vi tàn phá khác.  
Thí dụ, chúng ta lừa dối về quan hệ tình cảm của 
chúng ta.  Chúng ta ngay cả có thể có sự giết 
hại hay khéo léo chiếm đoạt, hay hành động vụng 
trộm nếu ai đấy bắt đầu hăm dọa tống tiền về 
điều ấy, để họ không nói với người phối ngẫu của 
chúng ta hay làm cho chúng ta mất việc.  Chúng 
ta phải làm thế nào để loại bỏ kẻ hăm dọa tống 
tiền để họ không vạch trần chúng ta.  Một bào 
thai ngoài ý muốn với đối tác ngoại tình có thể 
làm cho chúng ta phá thai. Những thứ như vậy có 
thể xãy ra, mặc dù dĩ nhiên rằng không chắc rằng 
chúng sẽ xãy ra.
Trong sự bàn luận về những người đối tác tình 
dục không thích đáng, những tài liệu Phật giáo 
cổ điển dường như không phân biệt giữa sự chúng 
ta đã có một người đối tác tình dục và việc 
chúng ta không có một đối tác tình dục.  Tuy thế, 
Chúng tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ phải nói, đặc 
biệt trong phạm vi phương Tây, mà những hậu quả 
tiêu cực,  như điều mà tôi vừa đề cập, sẽ theo 
cả hai trường hợp.  Tương tự thế, những tài liệu 
cổ điển không đề cập những hậu quả tiêu cực xãy 
ra khi chúng ta đã có một người phối ngẫu và 
chúng ta có hành vi tình dục với ai đấy khác, kẻ 
không có một người phối ngẫu hay kẻ không bị kềm 
chế bởi cha mẹ hay những thệ nguyện đối với hành 
vi tình dục.  Nhưng, chúng tôi cũng nghĩ ở đây, 
chúng ta phải nói rằng những loại hậu quả khổ 
đau tương tự cũng sẽ xãy ra.
7-    
 KHÔNG THÕA MÃN
Nếu chúng ta thẩm tra một cách sâu sắc, chúng ta 
khám phá rằng điều làm cho chúng ta có hành vi 
tình dục với người phối ngẫu của ai là sự không 
thõa mãn.  Nếu chúng ta đã có một người phối 
ngẫu, nó là sự không thõa mãn với người phối 
ngẫu của chúng ta làm cho chúng ta phải đi tìm 
một người khác.  Thậm chí nếu chúng ta không có 
một người phối ngẫu, chúng ta bị dẫn dắt để có 
hành vi tình dục với người phối ngẫu của ai đấy  
bởi vì chúng ta không thõa mãn với việc tìm kiếm 
một người đối tác trong số những người mà với họ 
chúng ta sẽ có một mối quan hệ thích đáng.  Có 
lẽ chúng ta thậm chí không cố gắng.
Không thõa mãn là thủ phạm chính phía sau hầu 
hết các hình thức của thái độ tình dục không 
thích đáng được đề cập trong những tài liệu cổ 
điển – hành vi tình dục ở những nơi không thích 
đáng trên thân thể, tại những thời điểm không 
thích đáng, tại những địa điểm không thích đáng, 
và v.v… Điểm chính yếu phía sau của chúng là sự 
không thõa mãn.  Thí dụ, hãy nói rằng chúng ta 
có thể có hành vi tình dục trong sự riêng tư của 
phòng ngũ chúng ta vào lúc ban đêm khi không có 
ai đến và gỏ cửa.    Nhưng chúng ta không thõa 
mãn với điều ấy – nó không đủ thích thú.  Thế là 
chúng ta quyết định làm chuyện ấy ngoài sân sau 
vào giữa ban ngày, khi bất cứ người nào có thể 
đi vào, thấy chúng ta, và làm nguyên nhân cho đủ 
loại bở ngở hay tai tiếng.  Hay chúng ta có thể 
có chuyện ấy giữa sàn nhà trong phòng khách giữa 
ban ngày, khi những đứa con nít có thể đi vào 
bất cứ lúc nào và thấy chúng ta.  Điều này có 
thể là nguyên nhân cho một chấn thương tâm lý 
nghiêm trọng đối với đứa bé.
Không thõa mãn có thể biểu hiện qua nhiều hình 
thức.  Một cách căn bản, chúng ta không thõa mãn 
những gì chúng ta có và chúng ta muốn thêm nữa.  
Thí dụ, chúng ta có thể thức tình dục thiết lập 
như thế nào đấy với người phối ngẫu của chúng ta 
trong những hình thức tình dục trên những tư thế 
và cung cách trong một sự đồng ý qua lại nào đấy.  
Không cần nghiêm ngặt một cách đạo đức: chỉ có 
một tư thế và thế thôi.  Nhưng hãy nói rằng 
chúng ta có một vốn tiết mục hình thành những 
hình thức.
Đầu tiên, cho một tiết mục như thế là một thứ 
thích đáng, nó không thể bao gồm những hình thức 
tình dục tàn phá theo quy ước hay theo thói 
thường cho người phối ngẫu của chúng ta hay cho 
chúng ta.  Nếu tiết mục dàn dựng của chúng ta là 
còng trói người kia trong xích và rồi hành hạ 
hay tra tấn họ trước khi hay trong khi tiến hành 
chuyện tình dục, thái độ tình dục bạo hành như 
thế là không thể chấp nhận.  Hay nếu chúng ta có 
hành vi tình dục mà không có bao bảo hộ với ai 
đấy mà từ người ấy chúng ta có thể vướng chứng 
bệnh tật qua tình dục, hay đến người nào đấy mà 
chúng ta có thể truyền bệnh tật như vậy nếu 
chúng ta bị tiêm nhiễm, điều đó cũng là tàn phá 
và không thể chấp nhận được.  Những hình thức 
của những hành vi tình dục của chúng ta cần, 
trên cấp độ quy ước theo thói thường, là những 
người vừa phải và mạnh khỏe.
Dĩ nhiên có thể có nhiều ý kiến, cả cá nhân và 
văn hóa, như hình thức nào của tình dục là phải 
chăng và lành mạnh, và những hình thức nào là 
tàn phá, nhưng hãy để sự bàn luận đó qua một bên.  
Điều làm cho hành vi tình dục tàn phá ở đây là 
chúng ta không thõa mãn với kiễu mẫu đồng ý với 
nhau là không tàn phá và, thí dụ, chúng ta cần 
nhìn vào sổ tay về những hình thức tình dục kỳ 
lạ bí hiểm và cố gắng hàng trăm tư thế khác nhau 
để làm cho tình dục thú vị hơn.  Chúng ta thậm 
chí nghĩ rằng, “Hãy có chuyện ấy trong khi đứng 
trên đầu chúng ta,” bởi vì chúng ta đang tìm 
kiếm cho một ý tưởng khoái lạc nào đấy mà chúng 
ta sẽ chẳng bao giờ tìm ra – không bao giờ.  
Chúng ta đang tìm kiếm cho một loại kinh nghiệm 
tình dục lý tưởng nào đấy, và điều đó đơn giản 
là huyền bí, giống như sự huyền bí của một người 
phối ngẫu lý tưởng và một sự kích thích cực điểm 
tuyệt diệu.  Nó sẽ chẳng bao giờ xãy ra.
Đó thật sự là thủ phạm phiền hà, không thõa mãn, 
đấy là sự mong ước cho điều gì đấy nữa, thêm nữa; 
điều gì đấy khá hơn,tuyệt hơn.  Điều trông đợi 
ấy là căn cứ trên sự chấp trước cho “TÔI, TÔI, 
tôi muốn có thêm nữa.”  Đặc biệt trong những 
chốn như thế này, nơi mà một cộng đồng với tác 
động ấm áp đến mỗi người khác sống gần gũi với 
nhau, xa cách thành thị, và nơi mà đôi khi những 
con người đã sẳn trong một mối quan hệ phối ngẫu 
có liên hệ tình dục với những người phối ngẫu 
của những  kẻ khác, điều quan trọng là để thẩm 
tra động cơ cho thái độ như thế.  Đấy là điều 
quan trọng để nhìn nếu nó căn cứ trên sự không 
thõa mãn với chính ngưởi phối ngẫu của mình và 
tìm kiếm cho điều gì đấy khá hơn, tốt hơn, thích 
hơn.
Nếu nó căn cứ trên một thái độ như thế, nó sẽ là 
tự tàn phá.  Nó sẽ không tránh khỏi làm nguyên 
nhân cho những vấn nạn và buồn phiền của chúng 
ta.  Cho dù nó sinh sản hạnh phúc an lạc hay bất 
hạnh ưu phiền cho người đối tác mới của chúng ta 
hay cho người phối ngẫu cũ của chúng ta lại là 
một vấn đề khác.  Nó sẽ không tránh khỏi phát 
sinh những vấn đề rắc rối cho chúng ta.  Nó là 
sự lựa chọn của chúng ta.  Nếu chúng ta tiếp tục 
không vui và chán nãn – bởi vì loại tìm kiếm này 
là số phận đến tình trạng vở mộng – thế thì cứ 
tiếp tục.  Tốt thôi, đấy là sự lựa chọn của 
chúng ta.  Nhưng nếu chúng ta muốn chấm dứt sự 
buồn phiền này, sự băn khoăn này của một sự thất 
vọng triền miên và luôn luôn tìm kiếm cho điều 
gì ấy khá hơn,  chúng ta cần hạn chế khỏi loại 
hành động này.
8-    
 “THÂN THỂ XINH ĐẸP” VÀ TỰ DO YÊU ĐƯƠNG
Một điểm khác là chúng ta có thể đang lừa dối 
chính mình về điều cấu thành thái độ tình dục vô 
tội.  Ở phương Tây, chúng ta có khái niệm về 
“thân thể xinh đẹp.”  Tôn thờ thân thể có lẻ là 
di sản của chúng ta từ Hy Lạp cổ đại và sau đó 
là thời kỳ phục  hưng.  Quý vị biết thái độ, 
“Thân thể trẻ trung là vô cùng xinh đẹp và toàn 
hảo” và chúng ta hầu như thờ phượng nó.  Với 
loại thái độ ấy đối với thân thể, rồi thì sau 
đấy chúng ta có hành vi tình dục, chúng ta thấy 
như là một điều kỳ diệu và đẹp đẻ.  Chúng ta tin 
rằng nó thật sự sẽ mang đến cho người kia và 
chúng ta một niềm hạnh phúc vô biên.  Chúng ta 
đang nói về khái niệm tiêu biểu của Tây phương 
về “tự do yêu đương,” mà một số người có nó.
Thí dụ, chúng ta có thể đã có một mối quan hệ 
tình dục với một người đối tác và chúng ta gặp 
ai đấy tại một buổi tiệc là người mà chúng ta 
cảm thấy hấp dẫn và gợi cảm.  Chúng ta có thể 
nghĩ, “Tôi không thật sự không thõa mãn với 
người phối ngẫu của tôi.  Nhưng thân thể người 
này quá xinh đẹp; tôi phải âu yếm nó.  Chúng tôi 
phải làm chuyện ấy và làm lễ tuyên dương sự xinh 
đẹp của thân thể chúng tôi.  Làm chuyện ấy sẽ vô 
cùng tuyệt diệu.”  Chúng ta thậm chí có thể nghĩ, 
“Hành vi tình dục sẽ thật là thiêng liêng.”  
Những cảm nghĩ ngu ngơ như vậy thật là một 
trường hợp tự lừa dối.  Bên dưới sự tin tưởng 
của chúng ta rằng tình dục là “tự do” và hoàn 
toàn vô tội, tuyệt đẹp, và ngay cả thiêng liêng, 
có thể là một thông đồng to lớn của dục vọng, 
tham đắm, và dính mắc, được hổ trợ bởi sự tôn 
thờ khờ khạo của chúng ta về sự xinh đẹp của 
thân thể.
Như một người Tây phương, hầu hết chúng ta không 
thích những giáo huấn của Đạo Phật quan tâm đến 
tỉnh thức, một vấn đề nằm bên dưới làn da, điều 
gì bên trong bao tử, và ruột, và v.v…  Nhưng, 
khi chúng ta u mê về thực tại của những gì bên 
trong thân thể, chúng ta bị đặt vào trong sự 
huyền bí của thân thể xinh đẹp, và thân thể sau 
đó trở thành một đối tượng của dục vọng ám ảnh (kích 
thích tham dục).
Phật giáo giải thích sự mong ước tham dục như 
một cảm xúc phiền não mà nó căn cứ trên một nhận 
thức sai lầm về đối tượng của nó.  Một cách đặc 
biệt hơn, nó căn cứ trên sự thổi phồng những 
phẩm chất tốt đẹp hay sự hấp dẫn đối với đối 
tượng của nó.  Trong trường hợp đối tượng là 
thân thể, sự mong ước dục vọng xem điều gì đấy 
căn bản là không sạch sẽ lại cho là thanh bạch 
và diệu kỳ.  Hãy sống trong tình trạng của mùa 
hè khoảng một tuần mà không tắm rửa hay không 
xúc miệng để thấy thân thể sạch sẽ như thế nào. 
Hãy mong ước tham dục lưu tâm gì ấy về cơ bản là 
sẽ sản sinh rắc rối thành cội nguồn của căn bản 
hạnh phúc.  Hay điều gì ấy là biến đổi vô thường 
thành thường còn mãi mãi.  Hay điều gì đấy không 
có bản chất vững chắc lại cho là có bản chất 
vững chắc.  Khi chúng ta đang hành động dưới sự 
ảnh hưởng của sự nhận thức sai lầm u mê như thế, 
là chúng ta sản sinh những vấn đề rắc rối cho 
chính chúng ta.
Thế nên, một lần nữa nếu chúng ta muốn tránh 
điều buồn phiền như một kết quả cho thái độ tình 
dục của chúng ta, điều chúng ta cần phải là 
tránh lý tưởng hóa tình dục.  Điều ấy không có 
nghĩa là chúng ta phải chấm dứt hành vi tình dục.  
Nhưng đừng lý tưởng hóa nó.  Nói một cách khác, 
hãy thực tế về thân thể của người khác và của 
chính chúng ta.  Bàn chân thì thường ẩm ướt và 
mùi khó chịu. Đấy là điều gì [chân thật của nó] 
ở đó, thế nên đừng giả vờ rằng nó không ở đấy và 
rằng thân thể luôn luôn xinh xắn và kỳ diệu vô 
cùng như sự biểu hiện của phim ảnh Hồ Ly Vọng (Hoollywood) 
– nó không thế đâu!
Và tình dục sẽ không mang đến hạnh phúc chân 
thật cho con người này hay cho chúng ta.  Vì thế 
nếu chúng ta nghĩ, “Ồ, tôi sẽ làm chuyện ấy với 
một người khác và nó sẽ giải quyết tất cả mọi 
vấn đề  và làm cho họ vui vẻ,”  hay “Nó sẽ giải 
quyết tất cả mọi vấn đề rắc rối của tôi và làm 
cho tôi hạnh phúc,”  đó là sự huyền bí [mà chúng 
ta ngu ngơ khờ dại đặt để cho mục đích dục tình].  
Rõ ràng, vấn đề sẽ không diễn ra như thế đó.  Có 
thể nó sẽ ban cho chúng ta hay cho họ một vài sự 
khuây khõa tạm bợ cho đở căng thẳng, nhưng hãy 
thực tế về điều đó.  Sự khuây khõa chỉ là tạm bợ.  
Không có gì vững chắc, hay sâu sắc.  Không có gì 
to tát. Nó sẽ không tồn tại lâu, rõ ràng như thế.  
Do vậy, chúng ta không nên tự lừa dối chính mình 
về điều đó.
Hãy nhớ rằng, không có điều nàotrong đạo đức 
Phật giáo nói rằng, “Quý vị nên làm điều này và 
quý vị không nên làm điều kia.”  Tất cả là vấn 
đề chúng ta  muốn chấm dứt nguyên nhân tạo nên 
những vấn nạn rắc rối cho chúng ta và của vấn đề 
có một sự thông hiểu thực tiển về nhân quả hành 
vi (nhân như thế sẽ tạo ra quả như thế.)  
9-    
BIỂU LỘ CẢM XÚC
Một điểm cuối cùng trước khi chúng ta bắt đẩu 
tiết mục thảo luận là vấn đề làm thế nào biểu lộ 
sự tác động đến người khác.  Cho dù có hay không 
chúng ta ở trong một mối quan hệ và có một người 
phối ngẫu, nếu chúng ta cảm thấy sự tác động rất  
mạnh mẽ đến ai đấy, thì cung cách nào thích hợp 
để biểu lộ sự cảm xúc ấy?  Một số người có thể 
nghĩ rằng cách thật sự duy nhất để biểu lộ tình 
cảmlà trong một loại hình thức tình dục nào đấy.  
Nó có thể không bằng sự tiến hành một hành vi 
tình dục thật sự với người ấy đến cực điểm kích 
thích, nhưng nó có thể là bằng khuynh hướng hành 
động hổ tương trong một hình thức kích thích 
tình dục – kích thích đến chúng ta, kích thích 
đến họ, hay cả hai.  Nhưng rõ ràng chúng ta sẽ 
không nghĩ áp dụng những phương pháp như thế đến 
mọi người chúng ta có sự cảm xúc đến.  Tôi có sự 
cảm xúc lớn lao đến con  chó của tôi, thí dụ thế, 
và thường biểu lộ tình cảm ấy bằng sự nâng niu 
nó.  Nhưng tôi sẽ không nghĩ rằng tôi sẽ có hành 
vi tình dục với con chó của tôi và tôi sẽ không 
nghĩ đến việc kích thích tình dục với nó.
 
Điều này trở thành một câu hỏi hấp dẫn khi chúng 
ta bắt đầu nhìn vào vấn đề biểu lộ tình cảm như 
thế nào có thể bị ảnh hưởng bởi nền văn hóa.  
Thí dụ, khi những người Tây phương đi đến Ấn Độ 
hay Trung Đông, đôi khi họ cảm thấy bối rối về 
những biểu lộ tình cảm của những người địa 
phương.  Đây là bởi vì ở Ấn Độ và hầu hết ở 
Trung Đông hai người bạn cùng giới tính nắm tay 
nhau trong khi đi bộ hay nắm tay nhau rất lâu.  
Biểu hiện như thế ở phương Tây sẽ bị nghĩ trong 
một cung cách khác.  Ở Ấn Độ và Trung Đông không 
có tính mãnh liệt về tình dục.  Trong những nền 
văn hóa ấy, nắm tay nhau là một dấu hiệu thích 
hợp của sự biểu hiện tình cảm và tình bạn đến ai  
đấy cùng giới tính; trái lại trong nền văn hóa 
Anh quốc và Hoa Kỳ được xem như có tính tình dục 
cao độ và do vậy biểu hiện như thế xem như thái 
độ không thích hợp cho những người khác giới 
tính luyến ái.
Một thí dụ khác trong những nền văn hóa Tây 
phương, khi một người đàn ông chào hỏi một người 
đàn bà, ông ta hôn trên má bà ấy hai, ba, hay 
thậm chí bốn lần, tùy theo nền văn hóa, và điều 
này cách nào đi nữa cũng không có tính tình dục 
mãnh liệt.  Thật sự, ông ta chỉ ấn má ông ta vào 
má bà ấy và không thật sự chạm môi ông ta trên 
mặt bà ấy.  Nhưng ở Ấn Độ, thí dụ, những người 
đàn ông sẽ không bao giờ làm điều ấy.  Thực tế, 
trong văn hóa Hồi giáo Trung Đông, những người 
đàn ông chào hỏi nhau trong hình thức này (chạm 
má vào nhau hay hôn trên má), chắc chắn cũng 
không có tính tình dục cao độ.
Một điểm thú vị khác là người Tây phương dường 
như có sự ám ảnh hay bị bức bách này để nói,  
“Tôi yêu mình”  hoặc “Anh yêu em” hay “Em yêu 
anh” (I love you).  Giống như là sự biểu lộ tình 
yêu của chúng ta bằng lời nói có thể làm nó 
thành sự thật.  Giống như là những lời nói ấy có 
thể  làm cho tình yêu của chúng ta thật sự hiện 
hữu.  Và nếu quý vị nói lên câu ấy với tôi rằng 
quý vị  yêu tôi, thì cũng thế nó có thể làm cho 
tình yêu thật sự [hiện hữu].  Trái lại, nếu quý 
vị không nói “tôi yêu mình” (I love you), hay 
quý vị không nói nó thường thường, điều ấy bao 
hàm rằng quý vị không thật sự  yêu tôi.  Thật là 
thú vị, từ quan điểm của tính không, để thấy 
chúng ta tưởng tượng  một cách ‘giả dối’[hay ảo 
tưởng của chúng ta] rằng ngôn ngữ có thể tạo nên 
hay chứng tỏ sự hiện hữu thật sự tình cảm của 
chúng ta.
Nhưng nếu chúng ta nhìn vảo truyền thống của xã 
hội Ấn Độ, người ta không nói “tôi yêu mình” (I 
love you) với nhau, ngay cả đối với người phối 
ngẫu hay con cái của họ.  Trong tiếng Tây Tạng, 
thậm chí không có thành ngữ “tôi yêu mình” (I 
love you).  Một người biểu lộ tình yêu của mình 
và cảm xúc của mình bằng hành động của mình, chứ 
không phải bằng lời nói của mình.
Sự xác đáng của điều này là nhằm để bày tỏ tình 
cảm mạnh mẽ của chúng ta đến ai đấy, chúng ta 
cần có một tiếp xúc tình dục với người ấy không?  
Nếu chúng ta nghĩ rằng chúng ta cần, chúng ta có 
thể đang lừa dối chính mình.  Động cơ của chúng 
ta có thể đúng ra không chỉ là ngây thơ, mà cũng 
là ao ước tình dục.  Ở đây, sự ngờ nghệch sẽ là, 
“tôi phải làm chuyện ấy với anh/em nhằm để chứng 
tỏ và biểu lộ tình cảm của tôi.  Đây là cách duy 
nhất để biểu lộ tình yêu thật sự của tôi.”  Ngay 
cả nếu chúng ta không nghĩ trong một cung cách 
cực độ như vậy, chúng ta có thể cảm thấy sự bức 
bách để biểu lộ tình yêu của chúng ta bằng hôn 
người ấy một cách say đắm trên môi.  Đây là một 
đầu đề quan trọng để suy nghĩ.  Có phải hôn trên 
môi ai đấy một cách nồng nàn  thật sự bày tỏ và 
chứng minh tình yêu của chúng ta không, và có 
phải đây là cách duy nhất để truyền đạt không?  
Đây là một điểm rất hấp dẫn, thật sự, đặc biệt 
khi chúng ta đi sâu hơn và sâu hơn nữa trong sự 
thẩm tra những động cơ cho hành vi tình dục của 
chúng ta.
Nhưng, có lẽ như thế cũng đủ cho phần trình bày 
mở đầu.  Hãy thảo luận một số vấn đề.
 
10-
TÌNH DỤC,  VUI THÚ, VÀ SỰ ĐA DẠNG
HỎI:  Vui thú là thế nào?  Tình dục cũng là vui 
thú và là điều gì ấy đẹp đẻ cho cả hai người.  
Cũng thế, tương tự với thực phẩm và đói khát, 
tôi không muốn sống đơn thuần với bánh mì và 
nước mỗi ngày.  Vì thế, tôi cố gắng nấu nướng 
một bửa ăn hay thỉnh thoảng đi ăn ở tiệm, đúng 
là làm cho thú vị bằng việc thêm một số thay đổi  
nào đấy.  Có phải đấy là một thái độ hợp lý phải 
có nhằm để duy trì sự khỏe mạnh và  toại nguyện?
BERZIN:  Có hai điểm từ câu hỏi của bạn.  Đầu 
tiên, tình dục là vui thú. Vâng, tình dục là thú 
vị.  Vấn đề rắc rối là khi chúng ta lý tưởng hóa 
tình dục và tưởng rằng đấy là phương pháp toàn 
hảo để làm cho chúng ta hạnh phúc.   Điều sẽ sản 
sinh ít nhất rắc rối ở đây là hưởng thụ tình dục 
như nó là thế, và không làm cho nó thành điều gì 
đấy lớn hơn thế ấy.  Chắc chắn, nó vui thú.  
Nhưng nó không phải là hạnh phúc lý tưởng mãi 
mãi.  Ăn uống là thú vị và thậm chí là vui thích; 
nhưng khi chúng ta ăn xong, sau một vài giờ 
chúng ta đói bụng trở lại.  Điều này cũng giống 
như hành vi tình dục.
Điểm thứ hai lưu tâm đến sự tương tự đấy là 
chúng ta sẽ cảm thấy ngán ngẫm nếu chỉ ăn bánh 
mì và uống nước mãi, thế nên đôi khi chúng ta 
muốn điều gì đấy lạ thích hơn là tự nhiên thôi.  
Nghĩ như thế về tình dục nó nói nhiều hoàn toàn 
về quan hệ chăn gối mà chúng ta có với người 
phối ngẫu của chúng ta.  Nếu quan hệ gối chăn 
dường giống như bánh mì và nước với chúng ta, 
thế thì có điều gì đấy sai sót với mối quan hệ 
ấy.  Có những hình thức lạ mắt về tình dục – 
giống như nấu một bửa ăn cầu kỳ - hay tình dục 
với một người lạ nào đấy như một sự thay đổi – 
giống như đi ăn tiệm – sẽ không giải quyết được 
vấn đề.  Chắc chắn nó sẽ làm cho tệ hại hơn.
ĐÁP:  Tôi đề cập đến thí dụ này chỉ bởi vì giáo 
sư ví sự khao khát tình dục tương tự như sự đói 
khát về thức ăn.  Ăn bánh mì và uống nước thì 
tốt cho bao tử và đẹp cho cõi lòng, nhưng không 
phải mỗi ngày nếu chúng ta muốn giữ cho sự vui 
thích sống động.
BERZIN:  Điều này gợi lên một điểm rất thú vị.  
Vui thú là gì?  Vui thú là điều rất khó để định 
rõ.  Có ai muốn cho một định nghĩa về vui thú 
không?  Chỉ đưa một thí dụ, tôi nhớ, một lần với 
vị thầy của tôi là Serkong Rinpoche ở Hòa Lan.  
Chúng tôi đang ngồi với một số người rất giàu 
sang, họ có những chiếc thuyền bơi rộng 
(yacht).  Họ để nó trong một cái hồ Hòa Lan nhỏ 
xíu, và một ngày nọ, họ đưa chúng tôi du thuyền.  
Nó làm cho chúng tôi có cảm giác như đang ở 
trong một cái bồn tắm.  Tất cả chúng tôi có thể 
làm là dạo một vòng quanh cái hồ bé bỏng ấy, giữ 
hàng lối với khoảng năm mươi chiếc thuyền rộng 
cùng làm như thế.  Serkong Rinpoche bình luận 
với tôi bằng tiếng Tây Tạng về cả sự kiện này là, 
“Đây là điều mà họ gọi là vui thú à?”
Thế thì “vui thú” là gì?  Có phải vui thú là 
bước lên một chiếc xe lửa chạy vòng vo, lên đèo, 
xuống dốc, lộn ngược trong một khu vui chơi làm 
cho chúng ta choáng váng và hoàn toàn kinh khiếp?  
Có phải điều đó thật sự là hạnh phúc? 
11-
KHÔNG THÕA MÃN VÀ BUỒN CHÁN
Trong bất cứ trường hợp nào, hãy trở lại vấn đề 
tình dục và làm cho nó thích thú.  Điều này đưa 
chúng ta vào trong toàn bộ sự bàn luận về buồn 
chán là gì và tại sao buồn chán phát sinh?  
Chúng tôi nghĩ rằng buồn chán đến từ việc có quá 
nhiều chọn lựa thuận tiện và vì thế cũng là sự 
trông mong muôn màu muôn vẻ.  Chúng ta được dạy 
để mong đợi như một đứa bé trong xã hội Tây 
phương hiện đại.  Một đứa bé phương Tây luôn 
luôn được hỏi, “Con muốn gì?  Con muốn mặc gì 
hôm nay?    Con muốn ăn gì hôm nay?”  Từ độ tuổi 
rất sớm, một đứa bé Tây phương được dạy để chọn 
lựa trong một tình trạng khả dĩ rất rộng rãi.  
Một cách tự nhiên, đứa bé đến với sự dự tính hay 
trông đợi mà sự đa dạng và những chọn lựa sẽ 
luôn luôn sẳn sàng.
Thí dụ, hãy xem những siêu thị và số lượng các 
băng tần trên đài truyền hình ở phương Tây.  Có 
hàng trăm sự lựa chọn.  Căn cứ trên sự trông đợi 
tìm cầu những gì đấy hấp dẫn trong những sự lựa 
chọn đa dạng sẳn sàng, chán nãn sẽ phát sinh mau 
chóng, vì chúng ta chẳng bao giờ thõa mãn với 
những gì chúng ta có.  Chúng ta luôn luôn hy 
vọng cho một điều ấy mới mẽ hay khác lạ mà nó sẽ 
hấp dẫn hơn và ngon miệng hơn.
Sự trông đợi cho sự đa dạng, và sự buồn chán 
thường đồng hành với nó, dường như được mang vào 
trong những thái đội của phương Tây hiện đại đối 
với dục tình.  Như những người Tây phương hiện 
đại, chúng ta dường như thích sự đa dạng trong 
chuyện chăn gối của chúng ta, vì chúng ta có 
khuynh hướng cảm thấy ngán ngẫm với cùng một món 
ăn mỗi lần.  Sự đa dạng ấy có thể là trong hình 
những hình thức của những tư thế khác nhau với 
người phối ngẫu của chúng ta, nó có thể trong 
hình thức của sự giao tiếp với những người đối 
tác khác nhau.  Thế nên, chúng ta cần nghĩ về 
vai trò của sự buồn chán trong sự đòi hỏi của 
chúng ta đối với việc có thêm thú vị trong dục 
tình.  Chúng ta cần nghĩ về những gì hấp dẫn và 
những gì không hấp dẫn nữa, và những giới hạn gì 
cho mỗi thứ và tại sao?
Như đối với việc làm thế nào chúng ta ở phương 
Tây hiện đại có thể đối phó tốt nhất với sự mong 
đợi giành được và cần thiết  của chúng ta cho sự 
đa dạng.  Chúng tôi nghĩ rằng, như chúng tôi đã 
đề cập phía trước, một vốn liếng với người phối 
ngẫu gối chăn chính thức của chúng ta có thể là 
giải pháp, tốt hơn có quan hệ tình dục với những 
người bên ngoài quan hệ của chúng ta.  Nếu người 
phối ngẫu của chúng ta và chúng ta có một sự 
thỏa thuận qua lại nào đấy trên chế độ tình dục, 
mà nó không chỉ một tư thế, mà hãy nói là nó 
chứa đựng một mục lục của vài hạng mục, thế thì 
điều ấy sẽ cho chúng ta một ít sự đa dạng.  Sự 
kiện mà làm nguyên nhân tạo nên rắc rối ngay cả 
khi có sự đa dạng này với người phối ngẫu của 
chúng ta là nếu chúng ta tiếp tục tìm kiếm cho 
một phương cách mới để làm tình.  Một sự tìm 
kiếm như thế căn cứ trên sự không thõa mãn và 
tiếp tục chán nãn, thất vọng, vì thế chúng ta 
không thích thú  với những gì chúng ta có.  Thái 
độ đó là thủ phạm tạo nên rắc rối. 
Chúng tôi không nghĩ là chúng ta có thể nói rằng 
dĩ nhiên nó là tàn phá một cách cố hữu trong 
việc có chuyện gối chăn trong một vài tư thế 
khác nhau với người phối ngẫu của chúng ta và 
điều đó sẽ chín muồi thành bất hạnh và khổ đau. 
 Vấn đề là thái độ buồn chán, không thõa mãn, và 
sự tìm kiếm không thôi cho điều gì đấy hấp dẫn 
hơn, thú vị hơn.  Điều này cũng đúng nếu chúng 
ta nếu chúng ta nghĩ về việc nếm mùi điều ấy 
khác biệt và hy vọng thú vị hơn với một đối tác 
khác, ngay cả chỉ một lần trong đời, và rồi thì 
trở lại sự tiết chế dục tình thông thường của 
chúng ta.
HỎI:  Giáo sư có thể nói thêm về sự không thõa 
mãn không?
BERZIN:  Không thõa mãn và sự trông đợi liên kết 
một cách gần gũi với nhau.  Chúng đến từ sự so 
đo tính toán kế hoạch và chấp trước cho những gì 
không hiện hữu.  Ở đây, những gì chúng ta đề ra 
là một người phối ngẫu lý tưởng, toàn hảo.  Sẽ 
có một hoàng tử hay công chúa đẹp như mơ trên 
lưng một con bạch mã, người sẽ là toàn bích.  
Chúng sẽ làm chuyện ấy và sẽ có kèn Tây và pháo 
bông phía đàng sau và chúng ta sẽ trúng số độc 
đắc.  Điều này là hoàn toàn tưởng tượng.  Nó sẽ 
chẳng bao giờ xãy ra.  Thế nên không thõa mãn 
đến từ sự tin tưởng trong huyền thoại, trong câu 
chuyện thần thoại mà những hoàng tử hay công 
chúa mộng mơ đang chờ đợi chúng ta ở đâu đấy, và 
rằng một kích thích cực điềm độc đắc hiện hữu.
12-
LÀM CHO HOÀN CẢNH NGÔI NHÀ KHÓ KHĂN
NHẸ NHÀNG HƠN
LƯU Ý:  Khi chúng ta có chuyện ấy với một người 
khác, người không chia sẻ cuộc sống hàng ngày 
với chúng ta với tất cả những rắc rối hàng ngày 
của nó, và người không mệt mõi vào cuối một ngày 
làm việc vất vả hay với những đứa trẻ, điều ấy 
dễ dàng hơn nhiều.  Điều ấy sẽ nhẹ nhàng hơn nếu 
chúng ta vượt ra ngoài mối quan hệ với người 
phối ngẫu thông thường của chúng ta.  Có một sự 
khác biệt lớn lao trong phẩm chất của kinh 
nghiệm dục tình này với ai đấy khác.
BERZIN:  À, vậy động cơ là gì?
ĐÁP:  Thư giản và làm cho hoàn cảnh chúng ta nhẹ 
nhàng hơn.
BERZIN:  À, một lần nữa chúng tôi nghĩ rằng có 
nhiều phương cách khác nhau để làm giảm bớt hoàn 
cảnh. Chúng ta cần đưa vào sự cân nhắc của nhân 
quả.  Chúng ta có thể chạy bộ nhẹ, chơi một môn 
thể thao nào đấy, đi xem phim, thủ dâm trong bồn 
tắm, hay làm chuyện ấy với một người hành nghề 
tình dục chuyên nghiệp, một người độc thân, hay 
với người tình của ai đấy.  Trong đòi hỏi của 
chúng ta để làm nhẹ bớt ưu phiền, điều nào trong 
những sự chọn lựa này sẽ ít tàn phá hơn, điều 
nào sẽ nặng nề hơn?  Chúng có bình đẳng như nhau 
hay không?
Một hình thức của bất giác [1] hay si mê liên 
quan tới nhân quả nghiệp báo.  Chúng ta có thể 
nghĩ rằng sẽ không có hậu quả nào từ những hành 
vi của chúng ta, hay chỉ vì chúng ta không muốn 
nghĩ về chúng mà thôi.  Nhưng, chúng ta cần nghĩ 
về những ảnh hưởng thái độ của chúng ta trong 
hoàn cảnh này sẽ có như thế nào, không chỉ mình 
chúng ta, mà cũng là đối với người phối ngẫu của 
chúng ta, người bạn tình của người khác nếu họ 
có, và đối với bất trẻ con nào liên hệ.  Thậm 
chí chúng ta phải nghĩ về những hậu quả đối với 
cộng đồng như một tổng thể, vì chúng ta sống 
trong một cộng đồng nhỏ bé như thế.  Trong  một 
vài trường hợp, nếu chúng ta nếm thử một trái 
cây lạ và rồi thì trở lại với bánh mì và nước 
lọc, chúng ta thậm chí buồn chán hơn, bức rức 
hơn.
Dĩ nhiên, nhiều thứ tùy thuộc trên từng trường 
hợp cá biệt.  Nhưng chúng ta cần thẩm tra thật 
sự động cơ của chúng ta, đến tất cả những ngưởi 
liên hệ và cảm giác của họ, và, trên một trình 
độ căn bản hơn, mối quan hệ với người phối ngẫu 
của chúng ta.  Chúng ta cần thẩm xét những hậu 
quả của mỗi lựa chọn thuận tiện.  Nó không quá 
dễ dàng.  Có phải có thể có một sự khuây khỏa 
nổi buồn chán, làm nhẹ căng thẳng của hoàn cảnh, 
trong những cách khác hơn là tìm kiếm và có một 
quan hệ tình dục với ai khác đấy hay sao?  Hay 
có phải đó là phương sách duy nhất?  Và nếu 
chúng ta nghĩ rằng đó là cách duy nhất, thế thì 
nó trở thành một câu hỏi quan trọng, tại sao đó 
là cách duy nhất?  Có phải có một quan hệ tình 
dục là một cách biểu lộ tình cảm đến con người 
này, bởi vì chúng ta phải có những cảm giác yêu 
thương sâu xa cho người ấy; hay có phải chúng ta 
làm chuyện ấy với bất cứ người nào muốn và sẳn 
sàng?  Đó cũng là một câu hỏi lý thú.
Cũng thế, chúng ta cần nhìn vào trình độ mà 
chúng ta đang hướng tới cho sự thực hành tâm 
linh của chúng ta.  Chúng ta có đang hướng tới 
hoàn toàn cho sự giải thoát hay giác ngộ không?  
Trong trường hợp đó, chúng ta muốn tránh bất cứ 
điều gì làm nguyên nhân cho khổ đau hay hạn chế 
khả năng của chúng ta để giúp đở người khác.  
Thế nên, chúng ta sẽ kềm chế mình khỏi bất cứ 
quan hệ ngoại tình nào, vì nó chắc chắn sẽ đem 
tới nhiều rắc rối hơn, điều mà, vào lúc cuối, sẽ 
làm cho những người khác mất tin tưởng vào chúng 
ta.  Hay có phải chúng ta đang có khuynh hướng 
cải thiện vòng sinh tử luân hồi?  Trong trường 
hợp đó, chúng ta sẽ cố gắng lựa chọn những hành 
vi tàn phá nhẹ nhàng nhất, và, thậm chí tốt hơn, 
hãy cố gắng để tìm một giải pháp đạo đức trung 
tính.  Điều này cũng đúng ngay cả chúng ta không 
đang theo đuổi một con đường tâm linh.
13-
NHỮNG QUAN HỆ KHÔNG HÀI LÒNG
HỎI:  Nếu chúng ta đang hướng tới giải thoát, 
thí dụ thế, có phải nó có nghĩa là chúng ta phải 
trụ trong một hoàn cảnh mà chúng ta cảm thấy 
không toại ý và thật sự buồn phiền hay không?  
Làm thế nào chúng ta biết khi nào là thời điểm 
để chấm dứt mối quan  hệ?
BERZIN:  Khi một mối quan hệ tàn phá lẫn nhau và 
chúng ta không thể chửa trị nó, đấy chắc chắn 
đúng là thời điểm để chấm dứt mối quan hệ ấy.  
Giáo huấn nhà Phật không bao giờ nói rằng chúng 
ta phải ở lại trong một hoàn cảnh tồi tệ hay 
tiêu cực.  Nhưng điều quan trọng là phải chân 
thật với người kia.  Nếu chúng ta đang cố gắng 
để lìa khỏi mối quan hệ, hãy lìa khỏi mối quan 
hệ.  Đừng giữ mối quan hệ ấy và liên hệ với ai 
đấy khác cùng một lúc, bởi vì điều ấy rõ ràng 
chỉ làm cho tình trạng tệ hại hơn.
ĐÁP:  Tôi nghĩ rằng một trong những lý do cho 
những mối quan  hệ không hài lòng và những rắc 
rối lớn lao trong họ là vì họ tiến vào mối quan 
hệ với dự kiến rằng nó sẽ là mãi mãi.  Giáo sư 
biết, ý tưởng “cho đến chết chúng ta mới chia 
lìa.”
BERZIN:  Theo quan điểm Đạo Phật, chúng ta nghĩ 
trong những hình thức của những vô lượng kiếp 
sống của quá khứ và tương lai.  Một mối quan hệ 
gần gũi với ai đấy không là điều gì đấy giới hạn 
chỉ trong những ràng buộc của một kiếp sống.  
Nếu chúng ta có một mối quan hệ mạnh mẽ với ai 
đấy, đấy là do bởi nghiệp quả kết hợp từ những 
kiếp sống trước.  Giống như thế, khi chúng ta 
chấm dứt một mối quan hệ bằng sự chia tay với 
nhau, nghiệp quả liên hệ không kết thúc đúng 
bằng số không và chúng ta sẽ không bao giờ gặp 
gở hay có bất cứ mối liên hệ với người ấy trong 
những kiếp sống tương lai.  Chúng ta không thể 
quẳng ai đó đi trong một thùng rác giống như vứt 
đi một bắp cải cũ  đã thối rữa.
Vì thế, nếu người phối ngẫu của chúng ta và 
chúng ta quyết định tốt nhất là chấm dứt mối 
quan hệ, hãy nói có một vụ ly dị hay chấm dứt 
sống chung với nhau hay chấm dứt chuyện tình dục 
với nhau.  Nếu có thể, chúng ta cố gắng để duy 
trì một loại quan hệ thân hữu nào đấy sau đó, 
thậm chí nếu chỉ với thái độ của chúng ta đối 
với người kia.  Điều này đặc biệt nếu có con cái 
liên hệ đến.  Nếu cả hai chúng ta đang sống 
trong một cộng đồng nhỏ, thế thì khi chúng ta 
gặp gở, chúng ta cần cố gắng thân thiện.  Nếu 
chúng ta thù địch với nhau, không tránh khỏi có 
một ảnh hưởng tiêu cực đối với những người khác 
chung quanh chúng ta.
ĐÁP:  Tôi hiểu có đúng không, rằng sự liên kết 
một cách nghiệp báo với ai đấy không chấm hết 
bằng sự chấm dứt một mối quan hệ riêng tư với 
người ấy?  Mối quan hệ chỉ đơn thuần thay đổi sự 
biểu hiện của nó?  Mối quan hệ thay đổi hình 
thức, vì thế ngay cả khi tôi ác ý và thù hận đối 
với người tình cũ của tôi, tôi vẫn đang liên hệ 
với người ấy?  Vì thế nếu giáo sư đang nói rằng  
đúng hơn là liên hệ với người kia trong sự tích 
cực nào đấy, nhưng kém nồng nhiệt và thân mật 
hơn.  Điều đó cho phép hình thức thay đổi bằng 
sự duy trì trong tâm ý tưởng có một mối liên kết 
của đời sống và sự liên tục của nghiệp báo (cho 
đến khi hoàn toàn giải thoát).  Tôi có hiểu một 
cách đúng đắn không?
BERZIN:  Vâng, mặc dù có thể không dễ dàng, đặc 
biệt nếu người phối ngẫu của chúng ta là kẻ khởi 
đầu sự đổ vở và chúng ta vẫn còn cảm thấy tổn 
thương hay buồn đau. Nhưng, nếu bằng cách nào 
đấy, chúng ta cần vượt thắng sự buồn đau ấy  và 
cố gắng để phát triển một trạng thái tích cực 
của tâm thức.  Việc chính là tiếp tục với cuộc 
sống của chúng ta, mà không bị vướng mắc trong 
tư tưởng những chuyện trong quá khứ.  Chúng ta 
không có lựa chọn nào.  Cuộc sống tiếp diễn.
Nếu chúng ta vẫn xác nhận mình như một thành 
phần của một mối quan hệ xấu hay không toại ý, 
chúng ta sẽ tiếp tục cảm thấy tổn thương và có 
những cảm giác tiêu cực đối với người phối ngẫu 
cũ.  Nhưng nếu chúng ta bắt đầu một chương mới 
trong đời sống của chúng ta và xác nhận rõ với 
điều ấy – cho dù nó là một chương mới như một 
người độc thân hay như ai đấy trong một mối quan 
hệ khác – chúng ta sẽ ở trong một trạng thái cảm 
xúc vững vàng hơn nhiều.  Với sự vững vàng hơn 
và tự tin hơn trong khả năng của chúng ta để 
tiếp tục với đời sống của chúng ta, chúng ta sẽ 
có thể có một loại thái độ tích cực nào đấy đối 
với người phối ngẫu cũ.  Chúng ta sẽ có thể tập 
trung hơn trên những phẩm chất tốt của người ấy, 
hơn  là trên những khuyết điểm và những khó khăn 
của họ mà chúng ta đã có với nhau.
14-
BIỂU LỘ MỘT Ý NGHĨA THÂN THUỘC VỚI MỌI 
NGƯỜI
HỎI:  Có phải là chúng ta liên hệ và nối kết với 
mọi người và mọi thứ trong một cách nào đấy?   Chúng 
ta chỉ biểu hiện hơn sự nối kết ấy khi chúng ta 
ở trong mối quan hệ phối ngẫu với người kia.
BERZIN:   Điều ấy trở lại câu hỏi giống như mà 
chúng tôi đã nêu lên phía trước về việc làm thế 
nào chúng ta biểu lộ sự thân thuộc ấy và có cần 
thiết để biểu lộ nó qua hành vi tình dục với ai 
đấy, cầm tay nhau, ăn uống chung với nhau, đi 
chơi với nhau, hay vì nữa?
Câu hỏi này về việc làm thế nào biểu lộ cảm xúc 
thật là nồng nhiệt.  Đấy là bởi vì, nếu chúng ta 
nhìn vào câu trả lời thích đáng của Giáo Pháp, 
nó sẽ là chúng ta cần biểu lộ cảm xúc trong một 
cách mà người kia có thể tiếp nhận tốt nhất và 
thông hiểu nó mà không suy diễn sai lầm.  Sự 
biểu hiện cảm xúc của chúng ta cần truyền đạt 
một cách đúng đắn đến người kia, đúng không?
Bây giờ, với một số chúng sinh nào đấy, điều ấy 
dễ dàng.  Tôi có thể biểu lộ tình cảm đối với 
con chó của tôi bằng cách vỗ vỗ lên đầu nó hay 
cho nó một cục xương.  Đây là những cách thích 
hợp để biểu lộ tình cảm đến một con chó, điều mà 
con chó có thể thấu hiểu và cảm kích.  Tôi không 
nghĩ đến sự biểu lộ cảm xúc cho con chó của tôi 
trong cùng một cách mà tôi sẽ làm đến một con 
người, mặc dù đôi khi chúng tôi có muốn ôm con 
chó tôi.  Nhưng con chó của tôi không thật sự 
thích được ôm.  Đó là một cách không thích hợp 
để biểu lộ tình cảm đến một con chó.  Trái lại, 
những con chó biểu lộ cảm xúc đến một con khác, 
đặc biệt nếu chúng sắp làm tình với nhau, con 
đực sẽ cắn trên cổ con cái.  Tuy nhiên, đó sẽ 
không là một cách thích hợp đối với con người để 
biểu lộ tình cảm trên con chó của mình, hay đến 
một con người khác.
Giống như thế, trong những con người, những cách 
thích hợp và không thích hợp để biểu lộ tình cảm 
đến đàn bà, đàn ông, thiếu nhi và người lớn, Ý, 
Ấn, Đức, Anh, Mỹ, Nhật, và v.v… tất cả hoàn toàn 
khác nhau.  Những sự khác biệt tùy thuộc không 
chỉ trên người mà chúng ta biểu lộ tình cảm.  
Chúng cũng tùy thuộc trên vấn đề đấy là một 
người đàn bà, đàn ông, con nít hay người lớn, và 
trên vị trí vai vế trong đời sống của mỗi chúng 
ta, trên những hoàn cảnh mà chúng ta gặp gở, 
trong những người chung quanh chúng ta, và v.v… 
Tuy thế, thông thường chúng ta có một sự tin 
tưởng vô ý thức rằng “cảm xúc của tôi là đúng 
đắn và hiện diện vững vàng, và tôi phải biểu lộ 
chúng trong cách của tôi.”  Có một cái TÔI, TÔI, 
TÔI to lớn ở đấy, mà nó sẽ làm cho chúng ta hành 
động một cách ép buộc.
Sự chấp trước này cho một cái “tôi” kiên cố là 
cực kỳ khó khăn để vượt qua.  Nó cũng rất khó 
khăn bởi vì chúng ta bị lừa phĩnh trong sự suy 
nghĩ rằng bằng sự biểu lộ tình cảm của chúng ta, 
chúng ta đang là một người đáng yêu.  Chúng ta 
không bao giờ nghĩ rằng nó có thể làm cho người 
kia cảm thấy không thoãi mái, hay rằng nó có thể 
là tàn phá.  Chúng ta nghĩ rằng chúng ta đang là 
một người đáng yêu, và nếu người kia không chấp 
nhận sự biểu lộ tình yêu và cảm xúc chủa chúng 
ta, tức là họ đang từ chối chúng ta.
Trái lại, nếu chúng ta biểu lộ tình cảm trong 
cách mà người kia có thể chấp nhận và thấu hiểu 
nó, nhưng đấy không là cách CỦA TÔI, chúng ta 
cảm thấy không hài lòng.  Sự biểu lộ tình cảm 
dường như không thật sự đối với chúng ta.  Thí 
dụ, hãy nói là cách CỦA TÔI biểu lộ tình cảm là 
có một sự tiếp xúc thân thể với ai đấy, như ôm 
họ một cái, và đấy là cách duy nhất mà tôi cảm 
thấy thật là tôi.  Đó sẽ là một rắc rối lớn nếu 
tôi là một người đàn ông và cảm thấy thiện ý đối 
với một người đàn bà Hồi giáo truyền thống mà 
không phải là vợ tôi.
15-
SỰ CẦN THIẾT CỦA THIỀN QUÁN ĐỂ ĐỐI PHÓ 
VỚI THAM DỤC THÌNH LÌNH SINH KHỞI
HỎI:  Về tình trạng đối phó với dục tình trong 
khoảnh khắc nó vừa sinh khởi là thế nào, sự tham 
đắm này cho cảm giác lạc thú phát sinh bất thình 
lình?  Thí dụ, chúng ta gặp gở ai đấy; cảm thấy 
gần gũi với người ấy; và có một cung cách nhã 
nhặn hiểu biết với nhau.  Sau đó điều xãy ra 
rằng chúng ta cảm thấy bị lôi cuốn và muốn có 
chuyện ấy với nhau.  Đấy là tình trạng rất 
thường mà chúng tôi nghĩ là mọi người đều biết.  
Dễ dàng để hiểu, để chia sẻ, và để đi theo tất 
cả những ý kiến mà giáo sư đã giải thích.  Nhưng 
trong giây phút ấy, chúng ta không muốn thấy 
những lời khuyên ấy.  Chúng ta tin tưởng cảm xúc 
ấy vừa sinh khởi và chúng ta nghĩ là cũng được 
thôi, okay để cho điều ấy xãy ra.  Làm thế nào 
để chúng ta đối phó với nó lúc đó, trong khoảnh 
khắc?  Như giáo sư nói trước đấy, tự tình dục 
không là một vấn đề rắc rối; mà chính là cảm xúc 
phía sau nó mới là điều mà chúng ta cần làm việc 
với nó.
BERZIN:   À, bạn biết, vấn đề này không hạn chế 
với tình dục.  Thí dụ, những đứa thiếu nhi không 
đàng hoàng, trong thời khắc ấy, chúng ta giận dữ 
và la mắng chúng.  Chúng ta biết một cách tri 
thức rằng điều đó sẽ không giúp đở gì; đấy không 
phải là cách tốt nhất để đối phó với tình thế.  
Nhưng tình cảnh tức thời rất mạnh,  chúng ta chỉ 
giận dữ và la mắng theo bản năng.  Điều này cũng 
giống với việc tình dục đối với ai đấy.  Không 
có sự khác biệt lớn lao trong những hình thức để 
đối phó với cảm xúc ngay thời khắc ấy.
Trong cả hai trường hợp, điều duy nhất có thể hổ 
trợ là đã từng thiển quan rất nhiều trước đấy.  
Với thiền quán, chúng ta xây dựng một thói quen 
hữu ích để hiện diện sự chú tâm, tỉnh thức , 
chính niệm với điều gì đang diễn ra, và áp dụng 
những sự đối trị, và v.v… Với đầy đủ sự quen 
thuộc và nhuần nhuyển, những thói quen  mới cũng 
phát sinh trong thời khắc ấy khi dục tình trổi 
dậy và chúng ta sẽ có thể ứng dụng chúng.
16-
 “TRIỆU CHỨNG CHÓ ĐÓI” VÀ CHO QUỶ ĂN
Có một nhân tố có thể ảnh hưởng đến sự khó khăn 
của chúng ta trong việc kiểm soát tham khát dục 
tình mà nó trổi dậy bất thình lình trong một 
khoảnh khắc khi chúng ta bên cạnh ai đấy.  Điều 
này có thể không liên quan đến tất cả mọi người, 
nhưng một số người nào đấy có cảm giác rằng “đây 
là một cơ hội để có chuyện ấy với ai đấy” và họ 
cảm thấy chính họ giống như một con chó đói một 
cách vô ý thức.  Cho dù họ đã có hay chưa có 
người phối ngẫu, họ nghĩ, “Nếu tôi không nhân cơ 
hội này, tôi sẽ không thể có một lần khác.”  Vì 
thế ngay cả nếu người kia không phải là một 
trong những sự lựa chọn lý tưởng của những người 
phối ngẫu, họ liền vồ lấy những gì họ có.  Sự 
biến thể trên triệu chứng này thường xãy ra với 
những người trãi qua những khủng hoảng của lứa 
tuổi trung niên, với cảm giác rằng đây là cơ hội 
cuối cùng trước khi họ trở nên quá già và không 
hấp dẫn nữa.
Nếu chúng ta trãi qua loại triệu chứng này, nó 
có thể được phát giác để thẩm tra tại sao chúng 
ta cảm giác như chó đói.  Chúng ta cần khám phá 
sự chấp thủ tham đắm cho một “cái tôi” kiên cố ở 
bên dưới  cảm giác thèm khát cho tình cảm – 
những thái độ của “tôi xứng đáng để có tình cảm,” 
“Tại sao mọi người khác có tình cảm mà TÔI thì 
không,” “Không có ai yêu mến tôi cả,” và v.v…
Một cách hữu hiệu để vượt thắng triệu chứng này 
là phương pháp được phát triển bởi Tsultrim 
Allione, gọi là “cho quỷ ăn” [2].  Đấy là một sự 
cải biên mà bà phát triển từ ‘sự thực tập chod 
của Phật giáo’ [3] để cắt đứt sự dính mắc của tự 
ngã  bằng sự cung cấp thân thể một người cho 
những con quỷ.
Phương pháp là đặt một cái gối ở trước mặt chúng 
ta và rồi ngồi đối diện với nó, để nhận diện rõ 
một  vấn đề cảm xúc khó khăn nào đấy mà chúng ta 
có, hãy là sự đói khát cho tình cảm.  Cảm giác 
đói khát này đang làm chúng ta vẩn vơ quanh quất  
một cách bắt buộc cố gắng để tìm những người đối 
tác hay phối ngẫu khác.  Chúng ta tưởng tượng và 
cố gắng để cảm nhận rằng vấn đề rắc rối đang ẩn 
náo bên trong chúng ta, giống như một loại quỷ 
nào đó đang ám ảnh chúng ta.  Rồi thì chúng ta 
cố gắng tưởng tượng con quỷ đó giống như điều gì.  
Hình dạng và màu sắc nó ra sao?  Nó có nhớt bẩn 
không?  Có phải nó nghìn cánh tay, nghìn bản tay, 
tất cả chìa ra nắm chặc ai đấy không?  Có phải 
nó có những chĩa nhọn trên tay chúng và những 
cái răng nạnh bén nhọn?  Có phải nó to và mập, 
hay gầy ốm và hốc hác?
Rồi thì chúng ta tưởng tượng rằng con quỷ từ 
trong chúng ta đi ra ngoài và ngồi trên chiếc 
gối.  Và rồi chúng ta hỏi, “Ngươi muốn gì?”  Sau 
đó, hoặc là chúng ta tưởng tượng con quỷ trả lời, 
hay chúng ta thật sự đến và ngồi trên chiếc gối 
và nhìn lại chúng ta ở đâu và trả lời, “Tôi muốn 
tình cảm.  Tôi muốn có thể có tình cảm mà không 
người nào làm khó dễ hay lấy nó đi khỏi tôi,” 
hay bất cứ điều gì mà con quỷ muốn.
Rồi thì chúng ta trở lại nơi chúng ta đang ngồi, 
nếu chúng ta đã di chuyển tới chỗ chiếc gối, và 
trong sự tưởng tượng của chúng ta, chúng ta cho 
quỷ dữ ăn.  Chúng ta cho quỷ dữ những gì nó muốn 
– trong trường hợp này, cảm xúc thân thể vật lý 
– và chúng ta cho nó từ chính chúng ta.  Chúng 
ta có thể cho nó ăn một khối lượng vô giới hạn, 
cho đến khi nào quỷ dữ ăn no đủ.  Điều này có 
thể rất tác dụng.  Tsultrim Allione đã thấy 
những lợi ích lớn lao từ phương pháp này, đặc 
biệt với  những bệnh nhân của AIDS và ung thư.  
Dường như nó hổ trợ làm mạnh mẽ hệ thống miễn 
nhiễm.  Xin hãy cố gắng ngay bây giờ với bất cứ 
những vấn đề mà quý vị có thể có.
[Meditation]
17-
TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC CHO QUỶ ĂN
Qúy vị có bất cứ bình luận hay câu hỏi nào về sự 
thực hành này không?
BÌNH LUẬN:  Tôi thấy một sự phong phú vô cùng 
khi thực hành điều này.  Tôi thật sự cảm thấy có 
thể cho đi mọi thứ, bởi vì thông thường tôi 
không thấy thích điều đó.  Nhưng khi tôi làm 
điều này, tôi thật sự cảm thấy có rất nhiều điều 
đề cho.  Tôi nghĩ rằng đây là một ảnh hường phụ 
nổi bật.  Bên cạnh cho quỷ ăn và đối phó với vấn 
đề này, nó cũng đem đến một cảm giác rằng quá 
giàu có để ban cho.
BERZIN:  Cảm giác về giàu có tương tự như những 
gì đến từ sự thực hành mật tông tantra khi chúng 
ta hiến dâng sự cúng dường phẩm vật.   Đầu tiên 
chúng ta tịnh hóa những đối tượng mà chúng ta 
đang hiến cúng, chẳng hạn như hoa, hương, đèn 
nến, hay thực phẩm, với sự thông hiểu của chúng 
ta về tình không.  Sau đó, chúng ta biến chúng 
thành cam lồ hay những hình thức tinh khiết.  
Cuối cùng, chúng ta quán tưởng trở thành vô 
lượng, vì thế sau đó chúng ta có thể cúng dường 
trong những kiểu cách không giới hạn.  Chúng 
không bao giờ cạn dứt.  Nếu chúng ta thật sự 
tiếp thu tiến trình này khi chúng ta cúng dường, 
thế thì trong sự thực hành cho quỷ ăn, chúng ta 
cảm thấy có vô lượng tình cảm để ban cho, hay sự 
chú ý, hay bất cứ điều gì mà con quỷ đặc thù của  
chính chúng ta muốn.
BÌNH LUẬN:  Tôi cũng thấy rằng cho quỷ ăn đến 
một cách vô cùng tự nhiên điều gì nó muốn.  Một 
khi nó nhận ra nó, rồi thì nó sẽ đi mất.  Nhưng 
làm thế nào chúng ta đạt đến điều ấy?  Trước kia, 
chúng ta chúng ta quá đồng nhất với con quỷ bên 
trong chúng ta, chúng ta không muốn cho bất cứ 
điều gì cho bất cứ ai.  Điều ấy thật lạ.
BERZIN:   Đúng là lạ.  Nó thành công, bởi vì 
chúng ta đang cho con quỷ dữ những gì chính 
chúng ta muốn và cần, và điều ấy trị liệu rất 
hiệu nghiệm.  Cho những người khác những gì 
chính chúng ta cần là giải pháp ở đây.  Nếu 
chúng ta có một quan hệ xấu với một người hay cả 
cha mẹ chúng ta, thí dụ thế, phương pháp thật sự 
duy nhất để vượt thắng đấy là hãy làm những ông 
cha bà mẹ tốt đến con cái chúng ta và con cái 
của người khác.  Chúng ta cần cho chúng những gì 
chúng ta muốn được ban cho, nhưng hy vọng không 
phải trong một phương sách rối loạn, mà trong 
một cung cách tích cực.  Điều này có thể rất 
hiệu nghiệm.  Nhiều người theo thủ tục này trong 
những hình thức như ban cho con cái họ những vật 
dụng thuận tiện những cơ hội mà họ không có lúc 
thiếu thời.  Nhưng, quan trọng một cách tâm lý 
hơn là ban cho chúng sự chú ý và tình cảm mà 
chúng ta có thể thiếu thốn.
BÌNH LUẬN:   Ban cho quỷ đã cho tôi một cảm giác 
toại nguyện to lớn.
BERZIN:  Tôi nghĩ rằng đây là bởi vì chúng ta 
thu đạt từ sự thực tập tự tin tưởng mà chúng ta 
có thể ban cho.  Chúng ta thật sự có điều gì đấy 
để cung hiến, và có thể ban nó cho ai đấy, người 
sẽ đón nhận nó, gọi là quỷ, ban cho chúng ta một 
ý nghĩa lớn hơn của giá trị tự thân.  
Một lý do sâu xa hơn tại sao sự thực tập thành 
công là bởi vì, trong một ý nghĩa, như trong sự 
thực tập ‘chod’, chúng ta cắt đứt “cái tôi” kiên 
cố.  Thí dụ, nếu con quỷ muốn được yêu mến chúng 
ta cho nó lòng yêu thương  và hiểu biết vô hạn 
vì thế con quỷ hài lòng và bỏ đi, “cái tôi” kiên 
cố đồng nhất với con quỷ không còn ở đó nữa.  
Điều này cung ứng một cơ hội để củng cố một ý 
nghĩa lành mạnh cho một “cái tôi.”  Hãy chứng 
minh với chúng ta rằng chúng ta có thể ban cho, 
một ý nghĩa của giá trị tự thân căn cứ trên ý 
nghĩa của lành mạnh của một ‘cái tôi’ vươn lên 
mạnh mẽ hơn.  Điều này cho phép chúng ta ban cho 
một cách tự do đến những người khác những gì 
chúng ta cần đến một cách quá tuyệt vọng cho 
chính mình.  Đấy là toàn bộ ý nghĩa và thực tế 
của sự thực  hành ‘chod’, để cắt đứt “cái tôi” 
kiên cố.
BÌNH LUẬN:  Khi đang tập thể dục,  con quỷ của 
tôi là cảm giác băn khoăn mà tôi kinh nghiệm 
trong chính tôi và làm cho tôi bị bức bách cố 
gắng suy đoán những gì người khác dự tính về tôi.  
Những gì tôi cho con quỷ là không gian của chính 
nó, mà không luôn luôn làm vui lòng những người 
khác.  Điều ấy cảm thấy rất giải thoát.
BERZIN:  Đây là một thí dụ tốt về việc làm thế 
nào để đối phó với những vấn đề nền tảng bên 
dưới mà chúng có thể đưa đẩy chúng ta có những 
quan hệ tình dục bên ngoài quan hệ hôn nhân.  
Chúng ta có thể cảm thấy rằng trong quan hệ phối 
ngẫu, chúng ta luôn luôn phải làm những gì người 
phỗi ngẫu của chúng ta mong đợi về chúng ta.  Vì 
thế, cảm giác bị giam kín, chúng ta phải tìm một 
đối tác bên ngoài một cách bắt buộc mà với người 
ấy chúng ta có thể thư giản.  Như ai đấy đã nói 
trước đây, chúng ta có thể vui thú với họ và 
không có tất cả những căng thẳng cùng những rắc 
rối mà chúng ta cảm thấy ở nhà.  Nhưng nếu chúng 
ta ban tặng cho quỷ, và vì thế là ban cho chính 
chúng ta, không gian là chính chúng ta, cảm giác 
bị giam hảm bắt đầu bỏ đi.  Chúng ta rồi thì có 
thể thoãi mái hơn ngay cả trong một tình cảnh 
khó khăn ở nhà.  Nó cũng cho phép chúng ta ban 
cho người phối ngẫu chúng ta không gian như thế.
Thế nên, những loại thực tập thiền quán giống 
như thế là rất hữu ích đề đối phó với sự không 
thõa mãn trong những quan hệ tình dục mà chúng 
sẽ đưa đẩy chúng ta một cách bắt buộc luôn luôn 
tìm kiếm nữa, nữa, và nữa.  Sự bức bách này là 
một con quỷ, vì thể hãy cho quỷ ăn.
18-
ĐỐI PHÓ VỚI SỰ LÔI CUỐN THÂN THỂ XINH ĐẸP
HỎI:  Giáo sư có nghĩ rằng bị lôi cuốn bởi những 
người khác là gần như luôn luôn là do sự không 
thõa mãn ở phía sau những mối quan hệ của chúng 
ta?
BERZIN:   Không, không nhất thiết như thế.  Có 
thể đạt đến những niềm vui thích từ sự xinh đẹp 
của những người khác mà chẳng bao giờ làm cho 
chúng ta băn khoăn, cho đến khi nào chúng ta 
không tham đắm hay chấp trước người kia.  Chỉ 
thích thú sự xinh đẹp.  Chúng ta không cần phải 
chạm đến mọi thứ mà chúng ta thấy là xinh đẹp 
thí dụ như cảnh đẹp mặt trời lặn hay đám lửa 
trại.
Thấy và thích xinh đẹp không phải là phiền toái.  
Khi tâm thức chúng ta bị đầy ấp chấp thủ hay 
tham đắm, căn cứ trên cảm giác về một “cái tôi” 
kiên cố, nó có thể cảm thấy bị tước đoạt tình 
yêu, nó thật sự quấy nhiễu chúng ta bắt gặp cái 
xinh đẹp trong một người khác.  Điều này có 
nghĩa rằng chúng ta không thể hưởng thụ cái xinh 
đẹp tinh khiết, tự do với cái rối rắm mê mờ.
Trong sự thực hành mật tông tantra, chúng ta làm 
một sự chuyển hóa khác lưu tâm đến những sự cúng 
dường.  Chúng ta có thể tưởng tượng rằng chúng 
ta có thể thưởng thức chúng trong một cách thanh 
tịnh, không có sự rối rắm mê mờ.  Để xây dựng 
điều này như một thói quen lợi ích là một trong 
những lý do cho việc thực hiện rất nhiều sự cúng 
dường trong những nghi thức tantra.  Chúng ta 
tưởng tượng sự thụ hưởng những sự cúng dường này 
mà không có bất cứ một sự quấy nhiễu nào, trong 
một hình thức tự do với rối rắm mê mờ, cung cách 
mà một Đức Phật sẽ làm.  Và rồi thì chúng ta cố 
gắng thụ hưởng chúng trong cách này.  Với sự 
thực tập đầy đủ và quen thuộc, chúng ta có thể 
thưởng thức vẻ đẹp của người khác mà không thấy 
họ làm cho chúng ta khó chịu.  Chúng ta không 
còn cảm thấy rằng chúng ta phải chạm xúc ai đấy, 
hay rằng chúng ta phải có một hành vi tình dục 
với họ.  Với thái độ thoãi mái và cởi mở hơn, 
chúng ta thật sự gặt hái nhiều vui thích an lạc 
hơn.
Để thông hiểu ý những gì tôi muốn nói ở đây, hãy 
nghĩ về thí dụ chúng ta cảm thấy thư giản thế 
nào khi chúng ta thưởng thức vẻ dễ thương của 
con chim mà chúng ta thấy nó trên một cánh đồng, 
mà không cần phải chấp chặc phải có  nó như là 
“của tôi”.  Nếu chúng ta chấp chặc hay tham đắm 
ở vẻ đẹp của nó, chúng ta trở nên căng thẳng.  
Chúng ta cố gắng bắt nó, và nếu chúng ta thành 
công, chúng ta đặt nó trong một cái lồng trong 
nhà chúng ta.  Con chim tội nghiệp kia bây giờ ở 
trong một nhà tù.  Quý vị nghĩ nó sẽ cảm thấy 
hạnh phúc như thế nào?
19-
SỰ THÚC ÉP ĐỂ XÚC CHẠM AI ĐẤY
HỎI:  Chúng ta đang đối diện với những ý nghĩa 
khác biệt ở đây.  Chúng ta có thể thấu hiểu toàn 
bộ vấn đề như ý nghĩa mà chúng ta thấy là được, 
là okay, nhưng sự xúc chạm thì không được, không 
okay.  Làm thế nào việc xúc chạm làm nên một sự 
khác biệt to lớn như thế, đặc biệt nếu chúng ta 
có thể đưa tay chúng ta gần cạnh chung quanh 
điều gì đấy và cảm nhận hình thể của nó?
BERZIN:  Đó là một câu hỏi rất thú vị và quan 
trọng.  Trong những hình thức của sự phân tích 
của tính không, nếu chúng ta xúc chạm điều ấy, 
nó làm cho điều ấy là thật chứ?  Có phải sự xúc 
chạm làm cho chúng ta là thật?  Chúng ta cần 
khảo sát điều này một cách sâu sắc.  Cuối cùng, 
có những người bị quấy nhiễu một cách tâm lý 
muốn cảm thấy một cách bắt buộc rằng họ phải xúc 
chạm mọi thứ, giống như quần áo trên những chiếc 
kệ trong một cửa hàng.
Như sự nắm trong tay một vật gì đấy, nếu chúng 
ta nghĩ về việc hiểu thấu sự tồn tại chân thật, 
chấp thủ là một cách mạnh mẽ của sự bám chặc 
tinh thần trên một đối tượng.  Khi, thêm vào sự 
bám chặc tinh thần hay chấp thủ ấy, chúng ta nắm 
giữ điều gì ấy trong tay chúng ta một cách vật 
lý, sự nắm chặc vật lý tăng cường cho sự bám 
chặc tâm lý của chúng ta.  Đó là tại sao chúng 
ta cảm thấy bảo đảm hơn khi chúng ta nắm giữ một 
thứ gì đấy, hay khi chúng ta ôm ai đấy, hay khi 
ai đấy ôm chúng ta.  Thậm chí chúng ta cảm thấy 
an toàn hơn khi chúng ta cảm nhận một chiếc chăn 
bao quan chúng ta.  Mặc dù, trong lý thuyết nhận 
thức của Phật giáo, chúng ta nói rằng nhãn thức 
nhận biết về cái thấy, tai về âm thinh, và v.v…, 
chúng ta không kinh nghiệm có ý thức của nhận 
thức như một sự nắm giữ vật lý trên đối tượng 
của nó.
Cũng có một sự khác biệt lớn lao giữa xúc chạm 
và nắm giữ một mãnh quần áo và xúc chạm hay nắm 
tay ai đấy hay vuốt ve một  phần thân thể của họ.  
Sự khác biệt phải làm với sự cần thiết sinh lý 
và tâm lý mà con người và hầu hết các động vật 
có cho sự tiếp xúc vật lý hay thân thể với một 
đối tác khác và cho tình cảm.  Những bác sĩ đã 
chỉ cho thấy rằng một sự thiếu vắng tiếp xúc 
thân thể và tình cảm cản trở một cách nghiêm 
trọng sự phát triển của trẻ con.  Với những 
người lớn cũng thế, và đặc biệt với những người 
già, sự tiếp xúc thân thể và tình cảm đóng một 
vai trò quan trọng trong sự tăng cường sức mạnh 
của hệ thống miễn nhiểm cho sức khỏe và tuổi thọ.  
Thế nên, trong trường hợp muốn xúc chạm hay ôm 
ai đấy, những nhân tố sinh học góp phần cho sự 
thúc ép ấy.
Tuy nhiên, có một sự khác biệt giữa một sự tiếp 
xúc thân thể lành mạnh và sự ám ảnh hay sự bức 
bách cho nó.  Chúng ta vẫn cần phân biệt giữa 
những hình thức thích hợp và không thích đáng 
của sự tiếp xúc vật lý trong mối quan hệ đến một 
sự đa dạng rộng rãi của những người mà chúng ta 
gặp gở và biết.
20-
SỰ THÚC ÉP CHO KINH NGHIỆM KÍCH THÍCH CỰC 
ĐIỂM
HỎI:  Đôi khi ôm ai đấy chưa đủ.  Ập tới bất 
chợt là nó dẫn đến chuyện tình dục.  Chúng ta 
làm gì khi chúng ta cảm thấy ôm là không đủ?
BERZIN:  Chúng ta cẩm thẩm tra một cách cẩn thận 
sự thúc ép đến kinh nghiệp kích thích cực điểm.  
Khi người đàn ông có một sự kích thích cực điểm, 
nó báo hiệu sự chấm dứt lạc thú tình dục của họ.  
Kinh nghiệm kích thích cực điểm là sự thoát ra 
niềm sung sướng của sự căng thẳng mà nó được bồi 
đắp trước đây và trong hành vi tình dục, nhưng 
nó không chỉ đưa đến sự chấm dứt của căng thẳng, 
mà nó cũng dẫn đến sự chấm dứt cảm giác hạnh 
phúc.  Do thế, nếu người đàn ông đang tìm kiếm 
sự kéo dài lạc thú trong kinh nghiệm, có kích 
thích cực điểm tự nó là thất bại.  Trong trường 
hợp của người đàn bà, mặc dù họ có thể trãi qua 
những kích thích cực độ phức tạp và niềm hạnh 
phúc của họ không chấm dứt với điều đầu tiên của 
họ; tuy thế, năng lượng hạnh phúc cuối cùng cũng 
sẽ chấm dứt sau khi giải phóng.
Câu hỏi thú vị thế rồi trở thành là chúng ta 
thật sự muốn điều gì?  Chúng ta muốn sự kích 
thích cực độ, là điều sau đó sẽ chấm dứt toàn bộ 
sự kiện, hay chúng ta muốn cảm xúc và sự tiếp 
xúc thân thể  mà nó diễn biến trước đây?  Đối 
với nhiều người, điều sau quan trọng hơn là sự 
kích thích cực độ, đặc biệt khi chúng ta đã già 
hơn.  Mặc dù nó không gây ấn tượng lãng mạn hay 
sâu sắc, nhưng nó ở trong nhiều phương sách hài 
lòng hơn.  Và nếu quý vị nói rằng sau kích thích 
cực độ, chúng ta nằm bên nhau và vẫn tiếp tục 
chia sẻ tình cảm, ô đấy có thể là như thế.  
Nhưng những người  hút thuốc cảm thấy rằng họ 
phải có một điếu thuốc, và hầu hết mọi người, 
trong phổ quát rơi vào trong giấc ngủ một cách 
nhanh chóng.
Rất thú vị để so sánh kích thích cực điểm với 
một vết ngứa.  Nếu chúng ta thực tập thiền quán 
chính niệm và tập trung sự chú tâm của chúng ta 
trên một vết ngứa, chúng ta khám phá ra rằng một 
vết ngứa thật sự là một cảm giác sung sướng.  
Nhưng nếu quá sung sướng, và thế là chúng ta cảm 
thấy bị bắt buộc phải gãi hay cào để loại trừ nó.  
Quá nhiều, thế là chúng ta làm tiêu đi cảm giác 
hạnh phúc.  Điều xãy ra với một cảm giác kích 
thích cực độ cũng hoàn toàn tương tự.  Khi cảm 
giác gia tăng đến chỗ chúng ta tiếp cận với điểm 
đỉnh của kích thích cực độ, chúng ta bắt buộc 
đưa cảm giác ấy đến điểm mà nó sẽ chấm dứt.  
Chúng ta thật sự đang triệt phá niềm ‘tỉnh thức 
an lạc’ [4], giống như tiêu hủy đi vết ngứa.  
Điều ấy thật là thú vị.
Nếu chúng ta phân tích như thế, sự lèo lái bức 
bách cho một kinh nghiệm kích thích cực độ, nó 
có thể hổ trợ chúng ta được thõa mãn với những 
phương sách thích đáng hơn của việc biểu lộ và 
tiếp nhận tình cảm từ những người phối ngẫu của 
kẻ khác, hay từ những người bình thường  không 
trong quan hệ hôn phối.  Thể hiện tình cảm với 
ai đấy không cần thiết phải đưa đến quan hệ gối 
chăn và kích thích cực độ.
 
21-
ĐỐI PHÓ VỚI CĂNG THẲNG DỤC TÌNH
CHÚ Ý:  Tôi từng đọc trong báo rằng tình yêu và 
hành vi dục tình là ở trong trạng thái phấn 
khích của tâm thức giải phóng những kích thích 
tố đam mê nào đấy của thân thể.  Bởi vì thế, 
chúng ta trở nên say mê với những trạng thái 
phấn khích ấy.  Trong một mối  quan hệ mà trong 
ấy chúng ta không còn yêu đương với người phối 
ngẫu của chúng ta và chuyện gối chăn không còn 
thú vị nữa, mà chỉ đơn thuần là lệ thường, kích 
thích tố giải phóng sẽ không quá mạnh.  Vì thế 
chúng ta tìm kiếm một đỉnh cao mới.  Điều đưa 
đẩy chúng ta tìm kiếm một người khác, một đối 
tác thích thú hơn ngoài hôn phối.
BERZIN:  Hãy nghĩ về hai thỏi nam châm.  Nếu 
chúng ta giữ hai thỏi nam châm hơi cách biệt, sự 
căng thẳng, trong một ý nghĩa nào đấy, tình 
trạng kích động lớn hơn là sau đó chúng chạm vào 
nhau.  Nếu chúng ta nhìn vào loại kích thích tố 
(hormone) cao độ mà những tờ báo diễn tả, nó có 
thể thú vị hơn nhiều khi chỉ đơn giản trong mối 
quan hệ với một người mà chúng ta thấy là hấp 
dẫn, nhưng ai sẽ là một đối tác gối chăn không 
thích đáng, thà là thân thiết với họ trên giường 
là hơn.
Hãy nghĩ về điều ấy.  Khi chúng ta có một sự hấp 
dẫn mạnh mẽ đến người nào đấy và chúng ta đang 
nhìn vào họ, họ chiếm cứ khoảng không gian chú ý 
của chúng ta rất nhiều.  Nhưng nếu chúng ta ôm 
ấp một người nào thật lâu, chúng ta nhìn vào bức 
tường hay chiếc giường, không nhìn vào người ấy; 
hay chúng ta nhắm mắt lại.  Khi sự ôm ấp tiếp 
tục, trong hầu hết mọi trường hợp chúng ta thấy 
rằng chúng cảm thấy hơi nhàm chán.  Tâm tư chúng 
ta bắt đầu rong ruỗi.  Rất khó để giữ sự chú ý 
tập trung trên người kia.  Chúng ta thậm chí có 
thể bắt đầu tưởng tượng về ai đấy khác.  Trái 
lại, nếu chúng ta cách xa người ấy khoảng vài bộ 
(foot), chúng ta sẽ rất là tập trung trên người 
ấy.  Có điều gì đấy giống như sức lôi cuốn mạnh 
mẽ giữa chúng ta.
Tinh nghịch là hãy thưởng thức sức lôi cuốn điện 
trường ấy, mà không có sự ám ảnh để triệt tiêu 
nó, giống như chúng ta tiêu diệt một vết ngứa 
hay sự căng thẳng lớn mạnh của một kích thích 
cực độ.  Nó giống như sự vượt thắng khi bị chao 
đảo.  Nhiều người phát điên với sự tròng trành 
ấy, nhưng thật sự, bằng sự chao đảo ấy, chúng ta 
đang ngăn ngừa chính mình khỏi sự thưởng thức 
cảm giác thích thú của sự  ngây ngây ấy.  Những 
gì chúng ta phải làm là quyết định rằng chúng ta 
không chao đảo.  Sự thông hiểu rằng nó không chỉ 
là một vấn đề của thái độ của chúng ta, chúng ta 
không còn minh định mình như một người chao đảo.  
Với  một sự thay đổi của thái độ, chúng ta có 
thể thư giản và thưởng thức cảm giác ngây ngây.
Chúng ta có thể làm tương tự với những căng 
thẳng của việc nhìn thấy một người lạ xinh đẹp, 
người kích thích và đẩy chúng ta lên, hay căng 
thẳng về việc bên cạnh ai đấy nếu họ trở thành 
một người bạn, hay ngay cả căng thẳng của việc 
có một sự tiếp xúc tình cảm với họ.  Chúng ta 
chỉ đơn giản thưởng thức niềm vui phấn khích – 
cho dù chúng ta có diễn tả nó trong hình thức 
của một luồng kích thích tố hay không – mà không 
triệt tiêu nó bằng một thái độ tình dục không 
thích đáng.
BÌNH LUẬN:  Tôi nghĩ rằng chúng ta đã từng có 
một kinh nghiệm tương tự trong yoga khi chúng ta 
có những người đối tác tập luyện.  Đôi khi chúng 
ta xúc chạm người đối tác và đấy là một sự va 
chạm thiện ý, nhưng chúng ta  gọi nó là “sự xúc 
chạm trống rỗng.”  Nó là một loại xúc chạm với 
tỉnh thức của bàn tay và cảm giác, nhưng không 
có kéo hay đẩy, và không có sự nhiễm ô của lôi 
cuốn hay dính mắc trong đấy.  Chỉ hiện hữu với 
sự tiếp xúc và cảm giác sự thân thuộc, ấm áp, và 
ý chí cát tường trong sự tiếp xúc ấy.  Tôi có 
thể thưởng thức điều ấy rất nhiều, mà nó sẽ 
không trở thành tình dục.
BERZIN:   Đấy là một thí dụ tốt về điều mà chúng 
ta đang nói tới.  Vì thế, như quý vị thấy, những 
cách như thế để đối phó với sự thúc ép cho một 
thái độ tình dục không thích đáng là có thể.
Có lẽ đây là một nơi tốt đẹp cát tường để chấm 
dứt cuộc thảo luận này của chúng ta.  Chân thành 
cảm ơn.
 
--
[1] Unawareness: bất giác _ 1- theo Thiên Thân 
và Vô Trước là không biết, 2- theo Pháp Xứng là 
biết trong một hình thức sai lầm. 
[2] Feeding the demon: cho quỷ ăn
[3] Buddhist chod practice:  một sự thực hành 
tâm linh chủ yếu được tìm thấy trong Phật giáo 
Tây Tạng.  Còn được gọi là “Cắt Qua Tự Ngã,” 
thực hành dựa trên kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa.  
Nó kết hợp triết lý Bát Nhã Ba La Mật Đa với 
phương pháp thiền định cụ thể và nghi thức mật 
tông tantra.
[4] The blissful awareness:  tỉnh thức an lạc – 
một trạng thái của tâm thức, hoặc là nhiễm ô hay 
không nhiễm ô, được đặc trưng bởi nhiều cấp độ 
khác nhau của xu hướng hạnh phúc.  Một số không 
nhiễm ô có thể được sử dụng trong sự thực hành 
tanta yoga tối thượng như loại tỉnh thức để tập 
trung vào tính không với nó, và như một sự hổ 
trợ cho việc hòa tan năng lượng khí trong kinh 
mạch trung ương nhằm để đạt được đường đến sự 
tỉnh thức tịnh quang.
--
Alexander Berzin 
Dorfgemeinschaft Bordo,
Italy, 
1995 
lightly 
edited transcript
Tuệ Uyển chuyển ngữ
http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/approaching_buddhism/
world_today/introduction_buddhist_sexual_ethics.html
Theo: tangthuphathoc