Ông Côn vốn tính hay nghịch ngợm nên cho đầu của pho tượng vào bếp đun.
Về sau ông Côn đã chết tắc tử. Hiện thế hệ con ông còn sống cũng chịu
nhiều chuyện đắng cay. Người thì tâm thần, người khuyết tật, gia đình
thì lưu lạc.
Những người phụ nữ góa bụa thì phải thống kê bằng giấy nếu không khó mà
kể hết. Chắc đi tận cùng đất nước không ở đâu đặc biệt như nơi đây. Câu
chuyện đang trở nên thường nhật ở xóm Tây Tiến, xã Phú Lạc, huyện Cẩm
Khê, tỉnh Phú Thọ…
Những ngôi nhà toàn người góa bụa, tật nguyền
Khi nghe mọi người kể câu chuyện trên chúng tôi bán tín bán nghi, có
"thực mục sở thị" mới tin. Nhiều nhà có năm người thì điên bốn, có gia
đình cả ba bốn mẹ con góa bụa, họ dọn về ở chung một nhà thế là thành
ngôi nhà góa chồng. Càng hiếu kì hơn khi người ta chỉ chúng tôi đến một
gia đình có năm người thì bốn người bị mù. Đó là nhà ông Đoàn Văn Vít,
nhà ông mù gần hết nên chẳng đi đâu, bốn tấm thân mù suốt ngày chỉ ngồi
nhà ngong ngóng với nhau.
Để thống kê một cách có hệ thống và mô tả về nỗi khổ của những con
người khốn cùng nơi đây quả thật rất khó. Hai khu hành chính nằm kế sát
nhau, bán kính chưa đầy 1km mà số lượng người tâm thần và phụ nữ đơn côi
có tới gần trăm người. Nếu đem con số đó chia đều cho nóc nhà trong khu
vực thì ở đây trăm phần trăm số nhà có người điên và phụ nữ góa. Trong
quá trình viết phóng sự này, chúng tôi chỉ cần cuốc bộ hoặc vén rào sang
nhà bên cạnh là sẽ gặp người tâm thần và phụ nữ góa. Số người tâm thần
điên loạn trong xóm rất đông, có những người điên nặng như anh Lê Văn
Tuấn, Lê Văn Nga, Lê Văn Nghĩa cùng bị "nhốt" chung một nhà thì đã từng
giết vợ, đốt nhà, đâm cả trưởng công an xã. Nhẹ nhất như chị Lê Thị Đông
đã gần 50 tuổi nhưng chỉ biết lang thang ngoài đường "nhặt lá, đá cóng
bơ".
Chúng tôi tìm đến nhà bà Đào Thị Cam, một trong số nhà có tới ba bốn
mẹ con góa bụa dọn về sống chung với nhau. Vì hoàn cảnh chiến tranh nên
mẹ đẻ ra bà Cam côi cút chồng, sau đó lại đến chồng bà Cam cũng mất khi
bà vừa chớm tới độ mặn mà. Oái oăm thay, em trai bà cũng bị chết vì
chứng suy thận cấp, em dâu bà Cam là Lê Thị Phương khi đó mới 27 tuổi,
thấy mẹ và chị gái chồng sống đơn thân nên không nỡ đi bước nữa, một mặt
vì thương mẹ và chị, nhưng hơn ai hết chị luôn nhận thức rằng mình sinh
sống ở xóm "sát" chồng. Dù có nhan sắc, việc đi thêm bước nữa đâu khó
nhưng có đi chuyến đò nữa thì cũng…
Người ta thường nói, những người đàn bà thông minh thường phải gánh
thay công việc của chồng... Đã mấy chục năm qua trong căn nhà bà Cam
lạnh tanh không có bóng dáng của người đàn ông, ba người phụ nữ ngày nào
giờ có người tuổi đã xế chiều, người tóc điểm bạc, có người nhìn vẫn
nhuận sắc. Ai cũng thắc mắc sao lại có ba mẹ con góa bụa không chịu đi
bước nữa? Người ta đâu biết ở trong xóm đàn bà góa ấy có mấy người được
hưởng cái "diễm phúc" giản đơn, đời thường, sống chung với chồng qua độ
60 tuổi. Vậy nên bao người đàn ông nhỡ nhàng quá lứa hay đứt gánh giữa
đường cũng đến đây với mong muốn tìm được người phụ nữ để cậy nhờ nương
tựa nhưng khi vào quán trà đá nghe người ta kể chuyện chết chóc và điên
loạn ở đây là họ… một đi không trở lại. Nhà bà Cam là một minh chứng, mẹ
bà là bà Hoàng Thị En ngày ấy nhan sắc là vậy, nhưng chồng bà nghe
theo tiếng gọi của quê hương, ông ra trận rồi hi sinh vậy là Tây Tiến
lại mất đi một người đàn ông.
Bà Cam và những giọt nước mắt khi nghĩ về cảnh ba mẹ con đều góa chồng. Ảnh: Đức Thuận
Khi em trai bà Cam lấy vợ, cuộc sống đang ấm áp vậy mà đầu năm 1993 cơn
thịnh nộ của tử thần lại nổi lên và cướp đi mạng sống của anh, chị
Nguyễn Thị Phương (em dâu bà Cam) ở vậy. Ba mẹ con chung sống để tìm cái
hạnh phúc nhỏ nhoi trong niềm bất hạnh lớn lao của những người góa bụa.
Nhà bà Mai Thị Đậu thì lạ lắm, bà là vợ 2 của ông N.T.B. Đời bà bất
hạnh nên phải đi bước nữa, cảnh "con ông, con tôi, con chúng ta" khiến
gia đình bà có tới gần chục người con. Chồng bà suốt ngày nhậu nhẹt, bà
Đậu phải một mình lo cho 9 đứa con, ấy vậy mà chồng bà trong phút chốc
đã ra đi, để lại mình bà lo cho 9 đứa con. Mấy người con, đứa tâm thần,
đứa liệt giường, đứa góa bụa. Sau khi ông chết, bà cũng sức tàn lực kiệt
rồi trong một lần tai nạn, từ người phụ nữ nhanh nhẹn hoạt bát bà trở
thành người tàn phế suốt đời.
Tang chồng chưa xong, nấm mồ chưa kịp xanh cỏ, bát hương cắm chưa đầy
chân nhang thì con trai bà là Nguyễn Văn Hạ cũng bị lưỡi hái tử thần
cướp đi sau đó chưa đầy năm trời. Lê Thị Thu là vợ anh Hạ chết lặng như
không muốn tin vào sự thật, nhưng rồi sau đó chị tự động viên mình vượt
qua bởi mệnh trời không thể cưỡng vì chị đang ở giữa thôn Tây Tiến, thôn
góa chồng từ bao đời nay. Nhà chị lúc này có ba người đàn bà độc thân
vì ngoài bà Đậu và chị Thu còn một người phụ nữ ngẩn ngơ tên là Lê Thị
Đông, đã trên dưới 50 tuổi. Có lẽ chẳng ai dám lấy chị, bởi chị đang
sống ở xóm "âm thịnh dương suy" và bị tâm thần. Nhà chị Thu không có
đàn ông, xóm cũng ít đàn ông, nhà chẳng mấy khi có khách, nên chúng tôi
nhận được sự đón tiếp chu đáo lắm. Nhà chị chỉ có nước sôi, ấm chén lâu
không có người dùng nên cáu lại có vị lợm lợm. Hồi Tết họ có mua bao
thuốc lá về gọi là cho có lệ nhưng để lâu chẳng ai hút nay đem ra mời
khách thuốc đã mốc, tôi vẫn cầm điếu thuốc chị mời cho có lệ.
Câu chuyện đang "xôm" bỗng dừng lại ở đoạn chị Thu kể về gia đình mình.
Sau khi chồng chết, đứa con lại bị tật nguyền. Con gái chị rất xinh,
nhưng cô gái lại có đôi chân cà kheo, đôi tay co quắp. Nói về gia đình
chị thì thật là sầu đau, mẹ chị thì bán thân bất toại, đứa em thì suốt
ngày chỉ ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Từ ngày chị Thu mất chồng, phận gái chị phải
đứng ra gánh vác mọi việc trong gia đình như chiếc cột chống lại định
mệnh. Bốn phận đàn bà sống tựa vào nhau đến nỗi lâu dần thành quen.
Sự báo ứng?
Có một điều đáng lưu tâm, những cái chết của đàn ông ở Tây Tiến, xã Phú
Lạc hầu hết diễn ra trong khoảng thời gian trước và sau thập niên 90.
Đàn ông Tây Tiến chết thảm khốc. Người ta kể rằng ở xóm Tây Tiến đám ma,
chay lúc đó chủ yếu người già, phụ nữ và trẻ em. Đàn ông thời ấy chết
vì rất nhiều lý do nhưng họ đều chết trẻ. Rất nhiều người dân ở Tây Tiến
gặp cảnh: "Họa vô đơn chí, phúc bất trùng lai" nên đã đi tìm thầy cúng
về để làm lễ giải mong được cầu an nhưng vẫn không ăn thua. Các thầy xem
cho họ đều nói ở làng có nhiều ngôi đình chùa lớn và rất thiêng không
tôn tạo mà lại phá bỏ nên bây giờ bị báo ứng.
Nhiều người cao tuổi trong làng thừa nhận, quả thật trước năm 1990, Phú
Lạc có phong trào bài trừ mê tín dị đoan một cách cực đoan, một ngôi
đình nằm ngay giữa làng bị phá một cách tang thương. Những câu chuyện
tâm linh có thật hay không, hoặc chỉ do người dân thêu dệt nên thì không
ai rõ nhưng rõ ràng, chuyện vài chục phụ nữ sống cảnh đơn độc hoặc mẹ
góa con côi ở Phú Lạc là hoàn toàn có thật. Cả xóm nhỏ nằm san sát trên
con đường làng lạnh lẽo, chiều về chỉ bảng lảng vài bóng đàn bà và mấy
người tâm thần dật dờ đi dần vào bóng tối cô quạnh, nhìn mà thấy buồn.
Những ngôi đình, chùa, miếu thật vững vàng cổ kính, rêu phong, như "mảnh
hồn làng" giờ đã không còn. Người ta xây dựng lại bằng công nghệ bê
tông cốt thép và sơn nó bằng những loại sơn ngoại đắt tiền. Nền đình cổ
xưa, nay đã trở thành những nhà cao tầng. Bấy nhiêu thứ là nhiều nhưng
chưa đủ để xóa đi cái buồn sâu thẳm của Tây Tiến…
Bữa cơm đạm bạc của những người phụ nữ sát chồng. Ảnh: Đức Thuận
Đến bây giờ, người dân Phú Lạc vẫn kể về "thời vang bóng" của vị lãnh
đạo xã tên L.V.H. Đằng sau những thành tích trong việc xây dựng địa
phương, ông cũng là người tiên phong trong phong trào bài trừ mê tín dị
đoan của những thập niên trước.
"Làng tôi có nhiều chuyện lạ. Góa chồng, điên loạn, tật nguyền và đặc
biệt chết chóc ở đây cũng kỳ dị bởi số người chết trẻ rất nhiều. Tôi là
cán bộ lâu năm, đến giờ vẫn không ngớt nghĩ về điều này". Ông Trịnh Xuân
Tuyết, Bí thư Đảng ủy xã Phú Lạc chia sẻ với PV.
Quả báo nhãn tiền
Như đã phản ánh về ngôi làng bí ẩn có rất nhiều phụ nữ góa chồng, chúng
tôi đã gặp ông Trịnh Xuân Tuyết, Bí thư Đảng ủy xã Phú Lạc và nhiều bậc
cao niên ở đây, tất cả họ đều khẳng định hiện tượng trên là có thật và
đưa ra nhiều lý giải mang tính cá nhân. Trong số những ý kiến đó, số
đông người đều đưa ra quan điểm mang hơi hướng tâm linh.
Đến bây giờ, người dân Phú Lạc vẫn kể về "thời vang bóng" của vị lãnh
đạo xã tên L.V.H. Đằng sau những thành tích trong việc xây dựng địa
phương, ông cũng là người tiên phong trong phong trào bài trừ mê tín dị
đoan của những thập niên trước. Ông đã chết vì chứng suy thận cấp. Điều
đáng lưu tâm là hiện nay nhiều thế hệ con cháu ông vẫn đang sống trong
cảnh "sống dở chết dở". Vợ ông thì nằm liệt giường, con cái thì người
tâm thần người thì li biệt. Nhìn cảnh tượng đó không ai là không thương
cảm. Những câu chuyện đau thương kia chỉ phần nào được hé mở khi tôi
được sự chia sẻ của ông Tuyết và nhiều cao niên bô lão trong làng. Trong
đó có ông Lê Kim Ngân là người cao tuổi nhất xã. Ông Ngân năm nay đã 95
tuổi nhưng đầu óc còn tinh thông, dáng vẻ quắc thước. Ông kể một cách
tường tận về lịch sử hình thành và phát triển của những ngôi đình chùa
vang bóng một thời ở nơi "đất dữ" này. Ông Ngân là con nhà dòng dõi ở xã
Phú Lạc nên khi nghĩ đến việc tôn tạo lại những ngôi chùa, mái đình
người ta đều phải tìm đến ông và coi ông như một kho sử sống.
Khi được hỏi về những ngôi đình, chùa ở Phú Lạc ông không trả lời mà đi
vào gian nhà trong lấy ra một tệp tài liệu đã nhầu nát. Do đây là tài
liệu cổ được in bằng chữ Hán nên chỉ ông là người duy nhất trong làng
dịch được. Theo ông Ngân, ở Phú Lạc có ba ngôi đình chùa đều nằm trên
địa bàn thôn Tây Tiến. Ngôi chùa nằm ngay ở bên phải trái con đường vào
xã trên một quả đồi cao và rộng nhất làng. Còn hai ngôi đình khác nằm
cách UBND xã không xa. Tất cả đình chùa đều nổi tiếng là rất thiêng.
Nay khi tuổi đã xế chiều, nhìn lại những mất mát mà chình bà con, thậm
chí con cháu mình đang phải gánh chịu ông Ngân càng thấy được giá trị
của lịch sử. Ông kể lại: "Trước đây, xã tôi có một ngôi chùa nằm trên
quả đồi cao thuộc khu 3, một ngôi miếu ở khu 4 và ngôi đình cổ vững chãi
giữa làng hiện nay thuộc khu 7 cách xóm đàn bà góa không xa. Chùa nằm
trên quả đồi cao nhất làng được xây dựng chạm trổ với những đường nét
rất tinh xảo, cột chùa được làm bằng gỗ mít. Ngôi miếu thì được xây dựng
uy nghiêm ven một dòng kênh. Miếu rất thiêng nên cứ ngày rằm, mùng một
rất đông người vào hương lễ. Ngôi đình thì được xây dựng rộng lớn hơn.
Đình rộng năm gian lát đá hoa, tường xây bằng đá ong oai phong cổ kính.
Thời ấy, phong trào tín ngưỡng của xã phát triển hầu như nhất nhì
huyện, nhưng khi có phong trào bài trừ mê tín dị đoan thì việc "san
phẳng" đình chùa ở Phú Lạc cũng đi tiên phong.
Để minh chứng cho những hệ lụy của việc báng bổ thần thánh ông kể:
"Thời đó có một người tên là Côn, làm cán bộ ở nhà xử lý giống. Sau khi
phá đình chùa, một số thứ được chuyển về bếp ăn tập thể, trong đó có đầu
của một pho tượng. Ông Côn vốn tính hay nghịch ngợm nên cho đầu của pho
tượng vào bếp đun. Về sau ông Côn đã chết tắc tử. Hiện thế hệ con ông
còn sống cũng chịu nhiều chuyện đắng cay. Người thì tâm thần, người
khuyết tật, gia đình thì lưu lạc.
Bà Mai Thị Đậu bị bán thân bất toại vẫn sống leo lét cùng mấy đứa con,
đứa cháu góa bụa ở trong ngôi nhà rách nát. Ảnh: Đức Thuận
Một câu chuyện khác được ông Trịnh Xuân Tuyết kể lại: "Thời đó, tôi
đang là cán bộ nên nghe người dân nói về việc bị một người đàn ông tên
Túc thường bê một pho tượng Phật đi đến nhà trong xóm để trêu. Ông
thường bê một pho tượng đi đến dựng ở cửa nhà và gõ cửa, gọi gia chủ.
Khi người ra mở cửa pho tượng ấy đổ ập vào nhà khiến người mở cửa hú
hồn. Ông Túc chỉ làm vậy cho vui nhưng có lần người ra mở cửa là phụ nữ
và họ đã ngất lịm. Việc trên chỉ là trêu đùa nhưng rất nguy hiểm. Tôi
đang định gọi anh này ra Ủy ban xã để nhắc nhở nhưng chưa kịp làm thì
anh ta hóa điên. Cũng từ đó vợ anh ta bỏ đi bặt tăm, được đứa con ở lại
một mình vì lý do gì đó đã thắt cổ chết. Dần dần người ta cũng chẳng
biết ông Túc điên đi đâu và sống chết thế nào", ông Tuyết thở dài.
"Dù thương dân nhưng tôi bất lực"
Ông Trịnh Xuân Tuyết, một người đã mấy chục năm làm cán bộ ở xã Phú
Lạc. Sau hai khóa làm Chủ tịch UBND xã hiện được chuyển sang làm Bí thư
nhưng trong lòng ông vẫn đau đáu một nỗi niềm là đi tìm lời giải cho
những chuyện kỳ lạ của người dân đang điêu đứng bao năm qua. Đích thân
ông Tuyết là người đã nhiều lần đề cập trong cuộc họp ở huyện, tỉnh về
những chuyện ai oán ở Phú Lạc. Ông đã đi nhiều nơi, mời nhiều chuyên
gia, những người có kinh nghiệm để giải bài toán này nhưng vẫn vô vọng.
Ông kể: "Tôi chỉ tính xung quanh chùa Phú Lạc nay là chùa Cam Khổ đã có
tới gần hai chục người chết trẻ, chết gấp. Ông Tuyết gọi đây là xóm chết
nghịch, ông rất mong có một nhà ngoại cảm hay chuyên gia nghiên cứu về
tâm linh về xã để tìm hiểu và lý giải hiện tượng trên nhằm cứu những
người dân. Bản thân ông mấy chục năm công tác đã cống hiến rất nhiều cho
địa phương nhưng nếu về hưu mà không giúp dân thoát khỏi những khổ đau
ai oán thì như có tội với họ" - ông Tuyết bộc bạch.
Đã có lần ông đề nghị với phòng Tài nguyên - Môi trường về việc kiểm
tra nguồn nước ở khu vực Tây Tiến, nhưng xét ra thì không phải. Những
người đàn ông ở Tây Tiến chết vì rất nhiều nguyên nhân khác nhau và họ
chết vì những căn bệnh liên quan đến yếu tố môi trường rất ít. Ông Tuyết
phân trần: "Nếu yếu tố môi trường chủ yếu chỉ liên quan đến các bệnh về
hệ hô hấp và ung thư nhưng trong khu vực lại chủ yếu là mắc tâm thần,
góa chồng, và chết trẻ. Ba hiện tượng trên diễn ra cùng một thời điểm,
cùng thời gian và cùng một vị trí địa lý nên tôi thấy rất lạ".
Các thế hệ cán bộ sau này chắc hẳn không thể bàng quan trước những cái
chết của đàn ông ở Tây Tiến. Nếu không làm cán bộ chắc họ cũng không để ý
đến chuyện xóm Tây Tiến có hơn trăm nóc nhà thì có tới gần trăm nóc có
đàn bà phụ nữ không chồng, người tâm thần hoặc tật nguyền. Thêm vào đấy
có tới vài chục người điên, người điên chỉ là cách gọi thông thường của
người dân để chỉ những người mang biểu hiện của người tâm thần.
Nhiều người dân xã Phú Lạc chẳng ngần ngại khi liên hệ việc phá đình
chùa của làng với những cái chết kì lạ của những người đàn ông trong xã
đặc biệt là ở xóm Tây Tiến. Quả thật, nếu đem mốc thời gian diễn ra
việc phá đình chùa ở Phú Lạc với mốc thời gian Phú Lạc có nhiều người
bị chết có cái gì đó rất trùng hợp về thời gian và không gian. Những lời
luận bàn được coi là "miệng dân gáo giếng" về những hệ lụy khi san
phẳng đình chùa ở Phú Lạc đang gây hoang mang cho người dân nơi đây. Các
cấp chính quyền tỉnh Phú Thọ cần nhanh chóng vào cuộc để có một lý giải
khoa học, thuyết phục nhằm mang lại sự an tâm cho người dân nơi đây.
Theo Đức Thuận - PLXH